බැට් වැඩපොළ රුක්අත්තන ලී කජු ලී සහ බත්මුල නිසා ගැලවීම.

අදත් අතීත මතක සටහනක් අවදි වුයේ ගූගල් ස්ට්‍රීට් වීව් වල දැකපු පින්තූරයක් නිසාය.   අපේ ටවුමේ සිට B 445 පාරදිගේ ඊතලය ගෙනගියේ නිකම් කම්මැලිකමටය.   මගේ අතීත මතකය අවදිවුනේ පාරේ මෙන්න මෙතැනදීය.   මේ සථානය මගේ ජීවිතයට සදානුස්මරණීය වන්නේ මම හාපුරා කියා රැකියාවක් කළේ මෙතැන වීමයි.    එයට රැකියාවක් කියනවාද පුහුණුවක් කියනවාද එහෙමත් නැත්නම් වෙනත් නමක් කියනවාදැයි මට තවමත් සිතාගන්නට නොහැක්කේ රැකියාවක් නම් රැකියාවකට යන කෙනෙකුට ලැබිය යුතු වැටුපක් මට නොලැබුණු නිසාත් පුහුණුවක් නම් ඒ ලබාගත් පුහුණුවෙන් මට මොනයම් ආකාරයක හෝ ප්‍රයෝජනයක් නොලැබුණු නිසාත්ය.   ඒ කෙසේ වුවද මා මෙම ස්ථානයේ ගතකළ කාලය යන්තම් මාස කීපයකට සීමාවී නැවතුන හෙයින්  අද මට ඒ කිසිවක් ගැන එතරම් හැඟීමක් නොමැති අතර ඇත්තේ මතක සටහනක් පමණි.  

අපේ කාලයේ එස් එස් සී හෝ ජ්‍යෙෂ්ටය යනුවෙන්ද අදනම් ඕ ලෙවෙල් යනුවෙන්ද හැඳින්වෙන සාමාන්‍යපෙළ විභාගයට මුහුණදීමෙන් පසු ලැබෙන දීර්ඝ නිවාඩුවෙන් මාස කීපයක් අපේ මවගේ ගමේ හෙවත් බෝතලේට වී ගෙවා දැමු බව මා කලින් ලියා ඇත.    ආපසු ගමට පැමිණි මට ගෙදරටවී නිකම් ඉඳීම මහත් අපහසු කාර්යයක් විය.   ලැබෙන එකම සැනසීම දවල් වෙනතුරු නිදාගැනීම පමණකි ඊට පසු දවස ගෙවා දැමීම ඉතා කම්මැලි වුනේ ආශ්‍රය කරන්නට කෙනෙක්වත් දවල්වෙනවිට ගමේ ඉතුරු නොවීම නිසාය.    මේ නිසා තාවකාලික රැකියාවකට හෝ පුහුණුවකට යන්නට ඇත්නම් හොඳය කියා මට නොයෙක් විට සිතුනි.    ඒ වනවිට මගේ හිතවතෙක්ව සිටි වත්තේ ආරි වැඩකළේ මෙන්න මේ ආයතනයේය.(ආරි කිව්වේ මගේ තවත් හිතවතෙක් වූ රෙදිමෝලේ වැඩකළ මයියංගනේ ආරි කියා වරදවා වටහා නොගන්න) මෙම ස්ථානය තරමක කම්හලක් වූ අතර මුලික වශයෙන් සැහැල්ලු පන්දු ක්‍රිකට් පිති නිපදවීමෙන් ආරම්භකර පසුව වෙනත් වෙනත් නිෂ්පාදනද කරන්නට පටන්ගෙන තිබු  අතර ආයතනයට ලස්සන පොෂ් නමක් තිබුණත්  දන්න කියන සියලු දෙනාම මේ ආයතනය හැඳින්වුයේ බැට් වැඩපොළ යන සරල නාමයෙනි.

බැට් වැඩපොළට  යන්නට මට ඇති ආසාව ගැන මා ආරිට කියූ විට ආරි කිව්වේ ආයතනය හිමිකරු සමග කතාකර බලන ලෙසය.    ආයතනයේ හිමිකරුවා දුරින් අපේ ඥාතියෙක් වූ නිසා අපේ අම්මාට කියා ඔහුත් සමග කතාකළ විට ප්‍රශ්නය විසඳුනි.   ඉල්ලුම් පත්‍ර හෝ වෙනත් ලිය කියවිලි කිසිවක් නොවූ අතර ලැබෙන වැටුප ගැනද කිසිවෙකුගේ සඳහනක් නොවීය.    මා ඒ මාසයේ සිටම ආරිත් සමග බැට් වැඩපොළේ සේවයට යන්නට පටන්ගත්තෙමි.    ආයතනයේ හිමිකරු සිය දරු පවුල සමග පදිංචිව සිටි ගෙටම අල්ලා තනා තිබු එම ආයතනය සතු දහ දෙනෙක් පමණ වැඩකළ කම්හලේ ලී අංශය සහ යකඩ අංශය යනුවෙන් අංශ දෙකක් වූ අතර මා අනුයුක්ත කරන ලද ලී අංශයේ ප්‍රධාන වශයෙන් ක්‍රිකට් පිති සහ පේෂකර්ම ආයතනවල පාවිච්චියට ගන්නා බොබින් නිෂ්පාදනය සිදුවිය.    එමෙන්ම ඇණවුම් ලැබෙන ආකාරයට වෙනත් ලී නිෂ්පාදන සකස්කරදීමද සිදුකෙරුණි.    එකල රජය විසින් විදේශ වලින් කරන ආනයන නතර කොට තිබු හේතුවෙන් මෙම ආයතනයේ නිෂ්පාදන වලට ඉතා හොඳ ඉල්ලුමක් තිබු අතර විශාල ඇණවුම් නිතරම ලැබුණි.  මම ආරි සමග හැමදාම උදේ ටවුමට ගොස් බස් එකක නැගී සේවයට ගියෙමි.    මුලින්ම ආයතනයට බැඳෙන හැම ආධුනික සේවකයාටම  කරන්නට ලැබෙන වැඩක්වු බැට් පිරවීමට මටද සිදුවිය.    

බැට් පිරවීම යනු කුමක්දැයි විස්තර කරන්නට කලින් ක්‍රිකට් පිති නිෂ්පාදනය කරන ආකාරය ගැන කෙටි විස්තරයක් කල යුතුය.    පිති නිෂ්පාදනයට යොදා ගන්නා රුක්අත්තන ලී බැට් වැඩපොළට සපයන්නේ ඒ අහළ පහළ ලී මුදලාලි කෙනෙකි.    ඔහු විසින් කප්පවා කුට්ටි කොට ගෙනැවිත් බාරදෙන රුක්අත්තන කඳන් ඉරා ක්‍රිකට් බැට්වල ප්‍රමාණ අනුව සකස් කරගනු ලබයි.     මුදලාලි ඒ වනවිට රුක්අත්තන ගස් කැපීම කෙතරම් ජයට කරගෙන ගියාද කිවහොත් ඒ අහළ පහළක නම් බේතකට පොත්තක් ගලවා ගන්නට වත් රුක්අත්තන ගසක් නොවීය.     ළඟ පාත ගස් නොමැතිවූ කළ පසුබට නොවූ මුදලාලි ගස් සොයමින් වෙනත් ප්‍රදේශ පවා පීරන්නට විය.    ලී මුදලාලිට අසු නොවී ඉතුරුවූ රුක්අත්තන ගසක් අදටත් දැකිය හැක්කේ අපේ ටවුමේ බස් නැවතුම්පොළ ළඟය ඒ දැවැන්ත ගහ කෝච්චි ඉස්ටේෂමට හොඳහැටි පෙනේ.    නගර සභාවට අයිති දේපොලක් නොවන්නට ඒ ගහද ඔහුගෙන් බේරෙන්නේ නැත.    

ක්‍රිකට් පිති කපනවා ඇරෙන්නට රුක්අත්තන ලීය ගන්නේ මිනීපෙට්ටි හදන්නටය.    නමුත් මිනීපෙට්ටි වලටද රුක්අත්තන ලීය ගණන් වැඩි නිසා ඊටත් වඩා මිළෙන් අඩු කජු ලෑලි මිනීපෙට්ටි නිෂ්පාදනයට යොදාගන්නා බව දැනගන්නට ඇත.    කජු ලෑලි ගැන කතාකරනවිට මට හේමපාල ධර්මසේන කියපු කතාවක් මතක්වේ,කොළඹ මල් ශාලාව අයිති මුදලාලි චිත්‍රපට කීපයක් නිෂ්පාදනය කර ඇති නිසා හේමපාල ධර්මසේනලාගේ හිතවතෙකි.   මුදලාලි අලුතෙන් හදපු ගෙට ගෙවැදීමේ උත්සවයට ධර්මසේන හේමපාලටද ආරාධනා ලැබී තිබුණි.   නියමිත දිනයේ ඔහු එහි යන්නේ තවත් ආරාධිතයන් දෙපොළක් වූ මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්නත් චින්තන ජයසේනත් සමගය.    ඔවුන්ව ආදරයෙන් පිළිගන්නා මුදලාලි ඔවුන් ගෙතුළ ඉන්දවා තවත් වැඩකට ඇතුළට ගිය වෙලේ චින්තන ජයසේන ගෙයි ඇති පුටු මේස ආදී ලී බඩු එකින් එකට තට්ටු කරමින් සාලයේ ඇවිදින්නට විය.    චින්තන මොනවා කරනවාදැයි එවිට සුනිල් ආරියරත්න ටිකක් තදින් අසා ඇත. 

නෑ  මේ බඩු හදල තියෙන්නෙ කජු ලී වලින්ද කියල බැලුවා...

චින්තන ජයසේන කියා ඇත්තේ සුනිල් ආරියරත්නයන්ට හිසේ අත් ගහ ගන්නට සලස්වමිනි.    සංදේශය චිත්‍රපටය කාලයේ සිට චිත්‍රපට සිය ගණනක කලා අධ්‍යක්ෂණය කළ ධර්මසේන හේමපාල ළඟ මෙවැනි රසකතා  දහස් ගණනක් ඇතත් මෙතෙක් මට  ඔහුගෙන් අහගන්නට ලැබී ඇත්තේ කීපයකි.    හේතුව අප දෙන්නා නිතරම මුණ නොගැසීමයි විශේෂයෙන් මා නිතරම ලංකාවේ  නොසිටීම තවත් කාරණයකි.    කලා අධ්‍යක්ෂණය යන විෂයය චිත්‍රපටයකටහෝ ටෙළියකට එකල නම් ඉතා වැදගත් වුවත් දැන් ඉන්නා නිෂ්පාදක වරුන් හා අධ්‍යක්ෂක වරුන් එය නොසලකා කටයුතු කිරීම හේතුවෙන් හේමපාල ධර්මසේනයන් මේ වනවිට සිය නිවසේ විවේකයෙන් පසුවෙනවාට කිසිම සැකයක් නැත.

නැවතත් ක්‍රිකට් පිති නිෂ්පාදනය පිලිබඳ කතාවට පැමිණියහොත් ක්‍රිකට් පිති 0 සිට 6 දක්වා ප්‍රමාණ වලින් නිපදවනු ලබයි.   ගෙන එන රුක්අත්තන කොටවලින් හැකි තරම් ප්‍රමාණයක් 6 සඳහා කපාගන්නට බලන්නේ එයට වෙළඳපොලේ ලැබෙන මිල වැඩි නිසාය.    ඉන්පසුව පිළිවෙලින් 5,4,3,2,1 සහ 0 සඳහා ලී සකස් කර ගනී.     ලී කැබලි ටික ප්‍රමාණ අනුව වෙන්කරගත් පසු මුලින්ම ඇත්තේ පිත්තේ මිට ලියවීමයි.    ලී කැබැල්ල ලියවන පට්ටලයට සවිකර වේගයෙන් කරකැවෙන්නට සලස්වා මුලින් බොකු නියනෙන් හැඩය පාදාගත් පසු සමතල නියන උපයෝගී කරගෙන මිට නිමැවුම සිදු කරනු ලබන්නේ ඒ සඳහා හොඳින් පුහුණුවූ කෙනෙකි.   ඉන්පසුව යාන්ත්‍රික යත්තෙන් පිත්ත හැඩ ගසාගනු ලබයි.   මේ ආකාරයට නිමැවෙන දල පිත්තේ ලීයට කෘමීන් විසින් කර ඇති හානි මනාව දිස්වේ.    එම ස්ථාන පාදාගෙන හොඳින් ශුද්ධ කර කැපී ඉවතයන රුක්අත්තන ලී කෑලි සිදුරේ ගණනට කපාගෙන ගම්වල ඔබා සිදුරට තබා මිටියකින් තට්ටුකර ඉන්පසු තියුණු තලයකින් සැස ඉතිරි කෑල්ල ඉවත් කර ගත් පසු එතන කෘමින් විද හානිවූ ස්ථානයක් යැයි සොයාගන්නට බැරිවේ.    මුලින්ම ආධුනිකයාට කරන්නට ලැබෙන බැට් පිරවීම යනු මේ කාර්යයයි.මෙසේ සාදාගන්නා පිති දැව සුරක්ෂිතතා ද්‍රාවණයක ගිල්වා අව්වේ තබා වේලාගෙන ඉන්පසුව වැලි කඩදාසි වලින් ඔපදමා පොලිෂ්කර පිත්තේ නිමාව සිදුකරයි.    ඉන්පසුව ඇත්තේ අදාළ සලකුණු සීල් තැබීමයි පිත්ත රුක්අත්තන වුවද පිත්තේ ඉදිරියෙන්ම ලස්සනට willow යනුවෙන් මුද්‍රාව තබනු ලැබේ.     මිට ළඟ සහ මිට උඩ පිත්තේ ප්‍රමාණය සටහන්වේ.   ඉන්පසුව මිටට රබර් ආවරණය යොදා ඉටි කවරයෙන් ආවරණය කර ගත්කල පෙනෙන්නේ පිටරටින් ගෙනා පිත්තක් විදියටමය.   

බැට් වැඩපොළේ සතුටින් වැඩකරමින් මාසයක් පමණ ආරිත් සමග වැඩට ගියෙමි ආවෙමි.   ආරි වැඩට නොගිය එක සෙනසුරාදා දවසක අම්මා හදා දුන් දවල් කෑම එකත් රැගෙන වැඩට යන්නට ගෙදරින් එළියට බැස්සෙමි.    ටවුමට යන්නට අපේ ගෙදර සිට වෙලේ නියර දිගේ ගිහිං මහ පාරට යන්නට සිදුවේ මහ නියර සහ අයිනෙ නියර යනුවෙන් වෙල් යාය දෙපැත්තේ  නියරවල් දෙකකි.   එදා මම අයිනෙ නියර දිගේ ගියේ එතනින් පාරට දුර මීටර් සීයකින් පමණ අඩුවෙන නිසාය.    වැඩිපුර පාවිච්චි නොකරන නිසාවෙන් අයිනෙ නියර වල් වැහී තිබුණත් ඒ ගණනකට නොගෙන මම ඉක්මනින් ගියේ මහ පාරට ගොඩවෙන්නටය.    මහපාර පෙනි පෙනී තියෙද්දී ඇළ අයිනේ ළිඳක් ළඟ මුණ හෝදමින් හිටපු එකෙක් මාව දැක නියරට පැන මග හරස්කළේය.

කොහෙද තෝ යන්නේ?

අහෝ ඛේදයකි,මේ කලින් සතියේ අපේ ගමේදී කෙල්ලෙක් සම්බන්ධව අපිත් එක්ක ගෝරියකට පැටලී ගුටි කාපු එකෙකි.    මුන් කල් වේලා බලා රැක සිට මාව අල්ලාගෙන ඇත්තේ පළිය ගන්නටය.    උන් එදා දුවද්දීත්  කිව්වේ අපේ පාරෙන් යන්ඩ වරෙව්කෝ  කියාය.    දැන් ඉතිං කරුමය පළදී ඇත අද ගුටි කන්නට වෙන එක ෂුවර්ය.

අහුවෙයි කියල තෝ හිතුවෙ නෑ නේද යකෝ තොපිට ලුණු කන්ඩ හරි අපේ පාරෙන් යන්ඩ වෙනව බොළ, උඹ ගිහිං බජාර් එක එක්කං වරෙන් මම මුව තියාගෙන ඉන්නං...

කොල්ලා ඒ ළඟ හිටපු තවත් එකෙකුට කතාකර කීවේය.   ඌ කුරුල්ලෙක් සේ දුවගෙන ගියේ බජාර් එක එක්කං එන්නටය.  මම කකුල් ගැහි ගැහී නියරේ හිටගෙන හිටියෙමි මුගෙත් එක්ක ඩීල් එකක් දාගන්නවා නං මේ වේලාවේය බජාර් එක ආවොත් පැහැදිලිවම කන්නට සිදුවේ.

මොකක්ද ඩෝ තොගෙ අතේ තියෙන්නෙ?  මගේ අතේ තිබු කරදාසි කවරය දැක ඌ ඇහුවේය.

ද දවල් කෑම එක...මම ගැහෙමින් උත්තර බැන්දෙමි.

මෙහෙ දීපිය ඕක...ඌ ක්‍ෂණයකින් කෑම පාර්සලය මගෙ අතින් උදුරා ගත්තේය.    කෑම එක උදුරාගත් පසු උගේ සැර ටිකක් අඩුවුන බව මම දැක්කෙමි සමහරවිට උදේ කෑම නොමිලේම ලැබුණු සතුටට විය හැකිය.    ඌ කියපු බජාර් එක නම් තාම එන පාටක් නැත.

දැන් තොට බේරෙනව නං එක විදිහයි තියෙන්නෙ ඔහොම්මම ආපහු පළ...

මොනවද යකෝ තෝ හෝහපුටුව වගේ මගෙ දිහෑ බලං ඉන්නෙ මැරුම් කන්නෙ නැතුව පල කිව්වෙ...

උගේ බජාර් එක එන්නට තව වෙලා ගතවෙන බව දුටු කොල්ලා ඌටත් පරක්කු වෙන නිසා මගෙත් එක්ක සමාදානයට කතාකරයි.    කෑම එක අරගෙනත් මු මට වැඩට යන්න නොදී ආපහු යන්නට කියපු එක ගැන මට ඇතිවුනේ කේන්තියකි.    මුටම සෙල්ලං දාන්න ඉඩදී බලා ඉන්නට බැරිය මම ඌට පෙනෙන්නට ආපහු යන්නට සැරසුනෙමි මා ආපහු යනු දුටු ඌද අනික් පැත්ත හැරුනේ ගෙදර යන්නටය පැන්න ගමන් ඌව ඇළට තල්ලුකල මම පස්ස නොබලා ආපහු  දිව්වෙමි.    වතුර නාගෙන දනි පනිගා ඌ ඇළෙන් ගොඩ එන විට මම ඌට අහු නොවෙන්නට දුවගොස්  ඉවරය.   ඌ වතුර බේරි බේරි නියරට ගොඩවී අත  දික්කර නියත වශයෙන්ම මා මරණ බවට මරණ තර්ජන කළේය කෑම එක ඇළේ ගහගෙන ගිහින් නිසා ඌටත් නැත මටත් නැත ඒක මාළුන් කා දමන්නට ඇත.    කාලයක් යනතුරු ඒ පැත්තෙන් ටවුමට නොයන්නට මම වග බලාගත්තෙමි.

මට බැට් වැඩපොළේ වැඩ කරන්නට ලැබුණේ මාස දෙක තුනකි.   නැවතත් ඉස්කෝලෙ යන්නට බැට් වැඩපොළට සමුදෙන්නට සිදුවිය.   ඉන්පසුව බැට් වැඩපොළත් සමග මගේ ගණුදෙනුවක් ඇතිවුනේ නැත.   පසුකාලීනව 1989 භීෂණ සමයේ දේශප්‍රේමීන් විසින් ඉතා දක්ෂ නිර්මාණ කරුවෙක් වූ බැට් වැඩපොළේ අයිතිකරුව වෙඩි තබා මරාදමන ලදී.   ඔහුගේ මරණය ගැන දැනගත් සැනෙකින් මට මතක් වුනේ ආයතනයේ වැඩකළ දහයක් පමණවූ සේවක පිරිසය.   ඔවුන්ගෙන් වැඩිදෙනා දරුපවුල් කාරයන් වූ අතර ඉන්පසුව ඔවුන් තම බඩවියත කෙළෙස රැකගනීවිදැයි මතක්වුණු කල ඔවුන් කෙරේ මට මහත් අනුකම්පාවක් ඇතිවිය.    එතැන් සිට නැවත බැට් වැඩපොළ ගොඩගන්නට කිසි කෙනෙකුට හැකි නොවුන අතර ආයතනය වැසී කම්හල අභාවයට ගියේය.    බැට් වැඩපොළේ ගොඩනැගිලි සියල්ලම පාහේ අද වනවිට කඩවලට බදුදී ඇති ආකාරය ඉඳහිට එතැනින් යද්දී මම දකිමි෴