Tuesday, September 18, 2018

ත්‍රිකෝණය - 2



අද ලියන්නට සුදානම් වෙන්නේද කලින් ලියු කතාවක ඉතිරි කොටසයි.  මේ කතාව මා ලියා තිබුණේ මීට අවුරුදු තුනකට පමණ පෙර වුවත් ඉතිරි කොටස ලිවීම දිනෙන් දින අතපසු විය.  අවුරුදු තුනකට පසු හෝ මේ කතාවේ තවත් කොටසක් ලියාගැනීමට හැකිවීම සතුටකි.


ඇස් දෙකත් ලොකු කරගෙන ගල් බීතවී බලා සිටි ජයතිස්ස ඉස්කෝලෙ මහත්තයා දුටු රංජිත්ට සිනාගියත් ඉස්කෝලෙ මහත්තයාගේ විස්මය පහවුණේ නැත.  පොලීසියේ යමපල්ලන් ඇවිත් මල්ලිලා දෙන්නා පැහැරගෙන ගිය දවසේත් රංජිත් ගෙදර නොසිටියේ ඔහු ඒ කාලයේ මීගමුව පැත්තේ ඉස්කෝලෙක උගන්වමින් ගුරු නිවාසයක නැවතී සිටි නිසාය.  වෙච්ච සිද්දිය සහමුලින්ම දැනගන්නට ලැබුණේ ගෙදර අයගෙන් සහ යාළුවෙක් වුන සුමින්ද ගෙනි.

මල්ලිලා දෙන්නා රාජ්‍ය විරෝධී සංවිධානයකට සම්බන්ධවී වැඩකරන බව රංජිත්ට කණින් කොනින් ආරංචි වී තිබුණත් පැහැරගෙන යන්නට තරම් දේවල් ඒ දෙන්නා අතින් සිදුවී නොමැති බව රංජිත් සිතා සිටියේය.  එහෙත් සංවිධානයේ කාගේ අතින් හෝ නම කියැවුණු පමණින් වුවත් තරුණයින් පැහැර ගෙන යන්නට පොලීසිය සැදී පැහැදී සිටි බව රංජිත් නොදැන සිටි කරුණක් විය.

පොලීසිය රංජිත්ලාගේ ගේ වටකළේ රෑ දොළහත් පහුවී ගෙදර සියල්ලන්ම නින්දේ සිටිද්දීය.  වයස විස්සක තරුණයෙක් වූ ලොකු මල්ලීත් අවුරුදු දාසයක යව්වනයෙක් වූ පොඩි මල්ලීත් ඒ වෙලාවේ නිදි සුව විඳිමින් සිටියහ.  පොලීසිය ගේ වටකර දොරට ගහද්දි කලබලයෙන් පිබිදුණු මේ දෙදෙනා වෙලා තිබු දේ මොහොතකින් වටහාගෙන සිවිලිම උඩට නැග සැඟවී ගත්හ.  පොලීසිය දොර ඇරවාගෙන බොහෝ වේලාවක් ගේ සෝදිසි කර යන්නට හැරෙද්දී උඩ සැඟවී සිටි එකෙකුගේ කරුමෙටම සිදුවූ චලනයකින් සිවිලිම සද්ද විය.  සද්දය වටහාගෙන මාරාවේෂ වූ පොලිස් ලොක්කා සිය භටයන් මෙහෙයවා උඩ සැඟවී සිටි දෙදෙනා බෙල්ලෙන් අල්ලාගෙන පහළට බස්සවා ගත්තේය.  එදා දෑත් බැඳ ගෙනගිය අයිය මලෝ දෙදෙනාගේ හාංකවිසියක් ඉන්පසු දැනගන්නට නොවීය.

රංජිත්ගේ මල්ලිලා අල්ලාගෙන යනවා බලාසිටි තවත් එකෙක් ගමේ සිටියේය.  ඒ සුමින්ද නම් රංජිත්ගේ මිතුරෙකි.  ඔහුගෙන් රංජිත්ට දැනගන්නට ලැබුණු විස්තරය මෙහෙමය.

රාජ්‍ය විරෝධී වැඩ කළත් නැතත් රෑ පානේ පාරේ ඉන්නා කොල්ලෙක් දැක්කොත් අරගෙන ගිහින් අතුරුදහන් කරන සමයක් වූ ඒ කාලයේ සුමින්ද ජීවත්වුණේ කොයි වෙලාවේ තමන්ව අල්ලාගෙන යයිද කියා පණ බයෙන්ය.  රෑ නිදාගන්නට ගියත් නින්ද නොඑන්නේ බයටමය.  ඒ වෙලාවට සුමින්ද ගේ ඉස්සරහ තියෙන පාලු වත්තට ගිහින් සැඟව ගනී.  ටිකක් වෙලා වත්තේ හිටියත් එතනදීත් කවුරුවත් දකීදෝ සැකයෙන් ආපහු ගෙදර කාමරයට එයි.  නිල නොලත් භීෂකයින් සහ නිල ලත් භීෂකයින් සැඟවී සක්මන් කරන රාත්‍රිය අතිශයින් බිහිසුණුය.  ආණ්ඩුවේ පාර්ශවයේ නිල ලත් භීෂකයින් එන වාහන වල එන්ජින් සද්දෙ ඈතට ඇහෙනවාට සුපිරියටම ටියුන් කර තිබේ.  කොහොමත් ඔවුන් ගොදුරු සොයා යන්නේ වාහන ඈත නවත්වලාය.  රංජිත්ගේ මල්ලිලා ගෙනගිය දා රාත්‍රියේද ඔවුන් වාහනය නවත්වා තිබුණේ සුමින්ද ලාගේ ගෙට උඩින් කන්දේය.  රාත්‍රියේ බල්ලන් බුරා හැලෙද්දී වාහනයෙන් බැස පයින්ම රංජිත්ලාගේ ගෙදරට ගිය ඔවුන් මල්ලිලා දෙන්නා දෑත් බැඳ රැගෙන එද්දී ද සුමින්ද සිටියේ ගේ ඉස්සරහ පාළු වත්තේ මහ කොස් ගහේ අත්තක් උඩ හැංගිලාය.

කොල්ලන් දෙදෙනා ඉස්සර කරගෙන ඔවුන් වාහනය තියෙන තැනට එක පෝලිමට එන හැටි සුමින්ද දැක්කේ හඳ එළියෙනි.  රංජිත්ගේ ලොකු මල්ලී කතා කරනවාත් සුමින්ද අසාගෙනය.  ඔහුගේ කටහඬ භීතිය නිසාම උස් ස්වරයක් ගෙන තිබු බව සුමින්දට මතකය.  ඔහු කතා කරනවා අවසන් වරට අසා සිටියේත් ඔවුන් අවසන් වරට දුටුවේත් සුමින්දය.

ජයතිස්ස ඉස්කෝලේ මහත්තයා රංජිත්ගේ කතාව හුම් සද්දයක් නැතිව අහගෙන හිටියේ ඇස් දෙකත් උඩ ඉන්දවාගෙනය.  ඉස්කෝලෙ මහත්තයා ගෙදර ගිහින් පියවතී හාමිනේට කතාව කියද්දී දිලිනිත් කතාව අසා සිටියේ දොර ළඟ ඉඳගෙනය.  කවදාවත් නොදුටු කොල්ලන් දෙන්නෙක් ගැන ඇතිවූ සියුම් ශෝකයකින් ඇගේ සිත පිරී ගියේය.

" ඕවා ඉතිං තම තමන් ගෙනාපු ආවුස හැටියට නොවැ සිද්දවෙන්නෙ හාමිනේ!"  ඉස්කෝලෙ මහත්තයා කීවේ කතාව කෙළවර කරමිනි.

" එතකොට දැන් රංජිත් මහත්තය විතරයි ගෙදරට ඉන්න කොල්ලා?" පියවතී හාමිනේ ඇසුවේ ඉස්කෝලෙ මහත්තයාගෙනි.

" එහෙමලු! අක්කයි නංගියි දෙන්නත් දීලලුනේ!"

ඉස්කෝලෙ මහත්තයාට තවත් කිට්ටු වුනු පියවතී හාමිනේ කතා කළේ කටහඬ පහත් කරමිනි.

" එහෙනම් මහත්තයො වෙලාවක රංජිත් මහත්තයගෙන් අහල බැලුවොත් නරකද?"

" බලමුකො, මේ දවස්වල මිනිහ අල්ලගන්න නං එක්කො කුඹුරට එක්කො හේනට යන්න වෙනවා."

ගල්ගමුවේ සිට කිලෝමීටර් විස්සක් පමණ දුරින් පිහිටි පාසැලේ උගන්වමින්ද නිවාඩු වෙලාවට කුඹුරු, හේන් ගොවිතැන් කරමින්ද රංජිත් ගතකළේ සැහැල්ලු දිවියකි.  පවුල් බරක් හෝ වගකීම්ද නොතිබුණු රංජිත්ට මිළ මුදලින්ද අඩුපාඩුවක් නොවීය.  පාසැලට පහළින් තිබු ගුරු නිවාස කාමරයක පදිංචි වී සිටි රංජිත් ට පාළුව මකන්නට උපකාරී වුණේ ගල්ගමුවේ සිට එන බසයෙන් ගෙන්වා ගන්නා අරක්කු බෝතලයයි.  සමහර දිනෙක රංජිත්ට බෝතලය හිස් කරන්නට උදව් කරන්නට හවස් අතේ කාමරයට එන්නේ තැපැල් මහත්තයාය.  සතියේ දිනවල කන්තෝරුවේ වැඩකරන තැපැල් මහත්තයා සති අන්තයේ අඹු දරුවන් බලන්නට ගමේ යයි.

රංජිත්ට දෙවේලේ බත සැපයෙන්නේ ළඟ පාත තිබු ගෙයක් වූ විල්සන් ලාගේ ගෙදරිනි.  රෑ බත පිඟානකට බෙදා මැටිකෝප්පයකින් වසාගෙන රංජිත්ගේ නවාතැනට රැගෙන එනු ලබන්නේ විල්සන්ගේ බිරිඳ බිසෝමැණිකා විසිනි.  ඇයට කවුරුත් ඇමතුවේ බිසෝ යනුවෙනි. රංජිත්ගේ රෑ කෑම වේලද රැගෙන මඳ අඳුරේ ඇය එනවිට කාමරය ඉදිරිපිට ඇති රුක්අත්තන ගහ යට බංකුවේ රංජිත් හිඳගෙන සිටින්නේ මීවිතකින් පදම්වී ගීතයක් මුමුණමිනි.  පිරිපුන් අඟ පසඟින් හෙබි රුවැත්තියක් වූ බිසෝ ඇතුළට ගොස් කෑම පිඟාන කාමරයේ තබා දහවල් හිස්වූ භාජන ද රැගෙන නිතඹ නළවමින් යනු දකින රංජිත්ගේ සිතේ ඇතිවන්නේ කෑදරකමකි.

ජයතිස්ස ඉස්කෝලෙ මහත්තයාගේ ලොකු දුව වන දිලිනිව රංජිත්ට යෝජනා කළේ ඉස්කෝලෙ මහත්තයාමය.  මෙය රංජිත් බලාපොරොත්තු වුවක් නොවූ නිසා ඔහුගේ සිතේ ඒ ගැන ඇතිවුයේ විස්මයකි.  මොනවා කරන්නදැයි සිතා ගන්නට නොහැකිව සිටි රංජිත්ගෙන් ඉස්කෝලෙ මහත්තයාම දිනක් ඒ ගැන විමසුවේය.

" අපේ යෝජනාව ගැන මහත්තයගෙ අදහස මොකක්ද?" ජයතිස්ස ඉස්කෝලෙ මහත්තයා අසයි.

සිහින් සිරුරක් ඇති රූමත් දඟකාර කෙල්ලක වූ දිලිනිට අකමැති වෙන්නට හේතුවක් රංජිත්ට නැත.  හොඳින් අධ්‍යාපනය හදාරා ඇති දිලිනි පාසැලේ වොලිබෝල් කණ්ඩායමේ නායිකාවයි.  දීප්තිමත් දෑසක් ඇති ඇගේ සිරුරෙන් තරුණකම නට නටා ඉස්මතුවේ.  ලාබාල කම හැරෙන්නට පවුලක් වෙන්නට වෙනත් කිසිම නුසුදුසු කමක් දිලිනිගෙන් රංජිත්ට නොපෙනේ.

" මගෙ නම් අකමැත්තක් නෑ මහත්තයා, ඒත් ඉතින් මේ වගේ දේවල් අපේ ගෙවල් වලිනුත් දැනුවත්ව කෙරෙන්න ඕනෑ නේද? "

" බොහොම හොඳයි, බොහෝම හොඳයි, වෙන්නත් ඕනෑ එහෙම්ම තමයි.  මහත්තයගෙ කතාවට මම බොහොම මනාපයි. එහෙම නම් ගෙදරටත් කියල ඒ ගොල්ලන්ගෙත් කැමැත්ත ඇතුව දිනයක් යොදාගෙන අපේ ගෙදර ඇවිල්ල යන්නකො."

" ඊළඟ සතියෙ ඉස්කෝලෙ නිවාඩු දීල වෙලේ ගොයම් කැපුවට පස්සෙ මම ගෙදර යනවා.  ගිහින් අම්මලටත් කියල මහත්තයට දිනයක් කියල එවන්නම්.  එහෙම හොඳයි නේද?"

" එහෙම හොඳයි, අපි කට්ටියත් නිවාඩුවට ගෙදර යනවා.  එහෙනම් මහත්තයලට කුලියපිටියෙ අපේ මහගෙදර එන්න පුළුවනි."

" ඔව් එහෙම එන්න තියෙනව නම් අපටත් ලේසියි."

ඊළඟ සිකුරාදායින් එළඹුණු වසර මැද පාසැල් නිවාඩුවට ජයතිස්ස ඉස්කෝලෙ මහත්තයා සිය පවුලත් සමග ගමේ යන්නට පිටත්විය.  රංජිත් සිය කුඹුරේ ගොයම් කපන්නට යොදාගෙන තිබුණේ සෙනසුරාදාය.  සරුවට සැදී පැසී තිබුණු කුඹුරේ අස්වැන්න රංජිත් බලාපොරොත්තු වුනාටත් වැඩියෙන් තිබිණි.  ගමේ යද්දී කොටාගෙන යන්නට වී ගෝනි දෙකක් ඉතුරුකරගෙන ඉතිරි වී තොගය විකුණා දැමු රංජිත් හවස් අතේ කාමරයට ආවේ සැහැල්ලු සිතිනි.  හිතේ බුබුළු දමමින් නටන සතුට බෙදාගන්නට කවුරුවත් නැති එක ගැන රංජිත්ට දුකසිතුනේ බෝතලයෙන් වීදුරු දෙකක් හිස්වුන පසුවය.  "හෙටම ගෙදර යනවා" යි රංජිත් සිතුවේය.

" මහත්තය තනියම කරුවලට වෙලා බර කල්පනාවක වගේ!"

හිතුවෙවත් නැති වෙලාවක පිටුපසින් ඇසුණු හඬින් රංජිත් කල්පනා ලොවින් මිදුණි.  ඒ බිසෝ රෑ කෑම පිඟාන රැගෙන එන වෙලාවයි.  ඇය කඩිනම් ගමනින් තමන්ට පිටුපා ගෙට ඇතුල්වනු ඔහු බලාසිටියේ බමන දෑසිනි.  සවස දිය නාද්දී ගාන ලද සබන් වර්ගයක සුවඳ ඇය පසුපසින්ම ඇදෙනු ඔහුට දැනිණි.  රංජිත් බංකුවෙන් නැගිට්ටේත් ගෙට ඇතුල්වුනේත් නිරායාසයෙන් මෙනි.  කෑම පිඟාන කාමරයේ මේසය උඩ තැබූ බිසෝ සිහිනිඟ නළවමින්  කාමරයෙන් එළියට එයි.  එක්වරම තමන් ඉදිරියේ පෙනීසිටි රංජිත් දුටු ඇය මොහොතකට තිගැස්සුනත් ඉදිරියට එන බිසෝගේ අතකින් අල්ලා ලඟට ගත් රංජිත් ඇයව තරයේ වැළඳ ගත්තේ කිසිදු කතාබහකින් තොරවය.

" අප්පේ, මේ මොකද මහත්තය, අත අරින්න අනේ, කවුරුවත් ආවොත් එහෙම?"  කලබලයෙන් කතාකරන බිසෝ ගේ  විසල් නෙත් යුගලේ රැඳී ඇත්තේ විස්මයකි.

" කවුරු එන්නද බිසෝ,  මෙච්චර වෙලා මම තනියම හිටියෙ, මාව බලන්න කවුරුවත් ආවෙ නෑ, ඔයාවත් ආපු එක කොච්චර දෙයක්ද?" දෑස් පියාගත් රංජිත් කියන්නේ අසිහියෙන් මෙන් කියවයි.

" ඉතින් මම ආවනෙ මහත්තය බලන්න, කෝ මට දැන් යන්න දෙන්නකො, කරුවලත් වැටිලනේ." 

ඇය එහෙම කිව්වත් රංජිත්ගේ ග්‍රහණය ඇයට කරදරයක් නොවන බව ඇගේ මුහුණේ ඇඳී ඇති මඳ සිනහවෙන් පෙනේ.  රංජිත් එක්වරම වැලඳ ගනිද්දී ඇය මඳක් තිගැස්සුනත් ක්ෂණයකින් යථා තත්ත්වයට පත්වූවාය.  තවමත් ඇයව තරයේ වැළඳගෙන සිටින රංජිත් බිසෝගේ මුහුණත් ගෙලත් තොරතෝංචියක් නැතිව සිපගන්නේ වියරුවෙන් මෙනි.

සිය සිරුර තරයේ බැඳගෙන සිටි රංජිත්ගේ දෑත් සීරුවෙන් ඉවත්කළ බිසෝ ඔහුගෙන් මෑත් වී යන්නට සැරසුනේ " තියෙන විසේ නං ලේසි පාසු එකක් නෙවෙයි" කියමින් ඔහුගේ පිටට සෙමෙන් පහරක් ද ගසමිනි.  නැගිට ගන්නට වාරු නැතුවාක් මෙන් රංජිත් පුටුවේ දිගාවී සිටිද්දී එළියට බැසගත් ඇය අඳුරට මුසුවී නොපෙනී ගියාය.

රංජිත්ගේ අනපේක්ෂිත ආලිංගනයෙන් සිය ගත පිබිදී ඇති බව බිසෝට දැනුණි.  ආයෙමත් ඔහුගේ තුරුලට යන්නට තරම් ඇගේ සිතුවිලි උණුසුම් වී තිබිණි.  දවස පුරා මහන්සි වී සිටි රංජිත් ඒ වනවිටද පුටුවේ තද නින්දකට වැටී සිටි අතර අවදි වුණේ පසුදා උදයේය.

පසුවදා රෑට කෑම ගෙන ආ බිසෝගේ අතකින් අල්ලාගත් රංජිත් ඇයව යහනට රැගෙන ගියේ වැඩි පෙරැත්තයකින් තොරවය.  රංජිත්ගේ පහසින් ප්‍රබෝධමත් වූ ඇය ඔහු හැරදා යන්නට මැලිව මෙන් බොහෝ වෙලා රංජිත්ව තදින් වැළඳගෙන සිටියාය.  කලකට පසු සුකුමාල කාන්තා පහසක් ලද තෘප්තියෙන් රංජිත් දෑස් පියාගෙන බිසෝගේ සුරතල් ඉවසා සිටියේය.

" මේවා කොහෙන් කොහෙන් කෙරවල් වෙයිද අනේ මන්දා?"  ඇය කියන්නේ ලිහී ඇති වරලස උඩට කර බැඳ ගනිමිනි.

" ඇයි බිසෝට බයද?  රංජිත් අසන්නේ ඇඳේ හාන්සිවී සිටිමිනි.

" ඒකත් එකක් තමා! "  ඇඳුම් හැඳගත් බිසෝ යන්නට සුදානම් වෙයි.

" ගෙදර මනුස්සය ඉද්දී බිසෝ බයවෙන්නෙ ඇයි?"

"පිස්සුද මහත්තය,  ඒ මනුස්සය මාස ගාණකින්  මගෙ ඇඟට අතක් තියල නෑ."

" ඒ මොකද?"

" වැඩක් නෑලු, මට ළමයි නෑ කියන්නෙ!"

" එහෙම වෙන්නත් පුළුවනි, ඒකෙ අනික් පැත්ත වෙන්නත් පුළුවනි, බිසෝ දන්නවද?"

" කාට කියන්නද මහත්තය ඔව්වා!"  ඇය කෙළිලොල් අන්දමට සිනාසෙමින් පිටව ගියාය.

බිසෝගේ මුදු මොළොක් පහස රංජිත්ට අවාරයේ පලගත් මී අඹයක් මෙන් රසවත් විය. ඇගේ සුමුදු නග්න සිරුරට ආසක්ත වී සිටි රංජිත් නිවාඩුවට ගෙදර ගියේ ඊටත් පහුවදාය෴

( මේ කොටස දිග වැඩිවන නිසා මෙතෙකින් නවත්වමි.  කතාව අවසන් කරන්නට තව කොටස් දෙකක් හෝ තුනක් ලිවිය යුතු බව සිතමි.) 

Sunday, September 9, 2018

දෙසතිය මතක - රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවය, හංවැල්ලේ ගමන, ප්‍රේමාගේ රාත්‍රී භෝජන සංග්‍රහය සහ හරක් මස් වර්ජනය, ඌරු මස් කෑම.



 රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවය, මාස්ටර් සහ සංඝානන්ද.

අද ලියන්නට යන කතාව මීට කලින් මා ලියන්නට පටන් ගත් කතාවක ඉතිරි කොටසයි.  විශේෂය වන්නේ මම මේ මුලින් ලින්කුව දී ඇති කතාව ලියා තිබෙන්නේ මීට අවුරුදු හතරකටත් පෙර එනම් 2014 මාර්තු මාසයේ වීමයි.  ඉතින් කතාවේ ඉතිරි කොටස ලියන්නට මේ සාහිත්‍ය මාසය තරම් සුදුසු වෙන කාලයක් නැති බව සිතුනු නිසා අවුරුදු හතරකට පසුව වුවද ඉතිරි හරිය ලියන්නට කල්පනා කළෙමි.

හංවැල්ලේ රාජසිංහ මහා විද්‍යාලයේ එම වසරේ රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවය පැවැත්වීමට නියමිතව තිබුණි.  දැන් අප යමින් සිටින්නේ දෙසතිය ප්‍රදර්ශන කුටියට වෙන්කරදී ඇති ඉඩ ප්‍රමාණය භාරගැනීමටය.  රාජලාගේ ගෙදරින් උදේට කෑම ගැනීමෙන් පසුව රාජසිංහ මහා විද්‍යාලයට ගිය අපට නියමිත රාජකාරිය ඉවර කරගැනීමට විනාඩි පහළොවක් වත් ගත නොවීය.  විද්‍යාලයට පැමිණ සිටි සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් විද්‍යාලයේ ගොඩනැගිල්ලක උඩුමහලේ කාමරයක් පෙන්වා එහි යතුර මට භාරදුන්නේ අපේ දෙසතිය ප්‍රදර්ශන කුටිය එම පන්ති කාමරයේ පිහිටුවා ගන්නට කියාය.  සාහිත්‍ය උත්සවය ගැන කියනවිට එදා තිබු රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සව සහ අද පැවැත්වෙන රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සව ගැන පොඩියට වුණත් යමක් කිව යුතුමය.

රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවයේ සංවිධානය සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුවේ වගකීමකි.  ඒ කාලයේ දෙපාර්තමේන්තු බලධාරීන් රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවය  දෙපාර්තමේන්තුව මගින් පවත්වන  වසරේ ලොකුම උත්සවය ලෙස සලකා ඒ උත්සවය මහ ඉහළින් පවත්වන්නට හැකි සෑම උත්සාහයක්ම දැරූ බව සඳහන් කළ යුතුය.  කොළඹින් පිට සමහර විට බොහෝ ඈත පලාතක විද්‍යාලයක් ලබාගෙන දිවයිනේ සිටින සියළුම පොත් ප්‍රකාශකයින්ට ආරාධනා කර පමණක් නොව රජයේ දෙපාර්තමේන්තු සංස්ථා ආදියේ සහභාගිත්වයත් ලබාගෙන ඉතා උත්කර්ෂවත් අන්දමින් සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුව විසින් රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවය සංවිධානය කරන ලදී.  බී.එම්.අයි. සී. එච් එකේ පැවැත්වෙන පොත් ප්‍රදර්ශනය අරඹා නොතිබූ ඒ කාලයේ පොත් ප්‍රදර්ශනය කෙරුණේද සාහිත්‍ය උත්සවය පැවැත්වෙන තැනදීමය.  සාහිත්‍ය උත්සවය සතියක කාලයක් අදාළ විදුහලේදී පවත්වනු ලැබූ අතර සංස්කෘතික ඇමතිවරයා විසින් පළවෙනි දිනයේ විවෘත කිරීමෙන් පසු සෑම දිනෙකම ප්‍රධාන  ආරාධිතයා ලෙස ඇමතිවරයෙක් පැමිණි අතර අවසාන දිනයේ ඒ වසරේ තෝරාගනු ලැබූ හොඳම පොත්වලට අදාළ සම්මාන පිරිනමනු ලැබුයේ ජනාධිපතිවරයා විසිනි.

සාහිත්‍ය උත්සවයේ ආරම්භක දිනයේ සිට අවසන් වනදා දක්වා හැම දිනකම උදේ කාලයේ සිට සවස් වනතුරු  සාහිත්‍ය සාකච්ඡා, සම්මන්ත්‍රණ, දේශන, කවිමඩු ආදී සාහිත රස වෑහෙන වැඩසටහන් ද රාත්‍රියේ දේශීය සංගීතාංග ද, නැටුම් ගැයුම් ද, බලි තොවිල් ආදී ශාන්තිකර්ම ද වශයෙන් බලන්නට අහන්නට බොහෝ විශේෂාංග  විය.  කොටින්ම රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවය පැවති කාලය අදාළ පෙදෙසේ ජනතාව සාහිත්‍ය රසයෙන් මුසපත් කරන කාලයක් වූ අතර මුළු සතිය පුරාම ප්‍රදේශවාසී ජනතාව සාහිත්‍ය උත්සව භූමියට පොදි කමින් පැමිණියහ.  උදේ කාලයේ විශේෂයෙන්ම පාසැල් සිසු සිසුවියන් වැඩිපුර පැමිණි අතර රාත්‍රියේ ගැහැණු පිරිමි බාල මහලු ළමා ළපටි ආදී සියලුම දෙනා එකසේ පැමිණියේ සාහිත්‍ය උත්සව බිමේ අසිරිය විඳිමින් ගීයක් අසා නැටුමක් බලා සිත සැහැල්ලු කර ගන්නටය.  ජනාධිපති ප්‍රේමදාස මහතාද සද්ද බද්ද ඇතිව අලංකාරයට මහ ඉහලින් පැවැත්වෙන උත්සව වලට සහභාගීවීමට බොහෝ ප්‍රිය කළ නිසා උත්සවය සුළු හෝ අඩුපාඩුවක් නොමැතිව පවත්වන්නට සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් කැපවී වැඩකළ බව කිව යුතුය.

එහෙත් අද නම් ඒ කාලයේ මෙන් රටවටා සාහිත්‍ය උත්සව ගෙනගොස් පවත්වන්නට කටයුතු නොකරන අතර පොත් ප්‍රදර්ශනය අවසානයේ බී.එම්.අයි.සී.එච් එකටම රාජ්‍ය නායකයා ගෙන්වා නැටුමක් ගැයුමක් පෙන්වා සම්මාන ප්‍රදානය සිදුකරයි.   අවුරුදු විසි ගණනකට පසු අපේ රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවය වැටුණු තැන එහෙමය.

නැවතත් අපේ කතාවට ආවොත් රාජසිංහ මහා විද්‍යාලයේ කරන්නට යෙදුණු රාජකාරිය කළින්ම ඉවරවීම නිසා අපි එතැනින් එළියට බැස්සේ උදේ එකොළහ වෙන්නටත් පෙරදීය.  ඊළඟට යොදාගෙන තිබුණු කටයුත්ත වුණේ රම්‍යාගේ ගෙදර ගිහින් දවල්ට කෑම ගැනීමයි.  නමුත් එහේ යන්නට කල් වැඩි බව අපි සියලු දෙනාගේම මතය විය.  තවම රම්‍යලාගේ අම්මා දවල්ට උයන්නට හාල් ගරනවා ඇති යැ'යි අපි කතාකළේ සිනහසෙමිනි. කාලය ගත කරන්නට තිබුණේ එකම දෙයකි.  වයින් ස්ටෝර්ස් එකකින් බෝතලයක් ගෙන මගදී දුටු අලංකාර රබර් වත්තක් අයිනේ ගලක් උඩ හිඳගෙන බෝතලය ටික ටික හිස් කළේ කාලය ගතවෙන තුරුය.  එක එක්කෙනා තම තමන්ට රිසි පමණින් පානය කළ බෝතලය හිස්වෙන්නට වැඩි වේලාවක් ගියේ නැත.  ඊට පසු තවත් බෝතලයකි.  දැන් සංවාද, සාකච්ඡා මණ්ඩප ජයටම පැවැත්වෙයි.  වැඩේ ඉවර වනවිට එකත් පහුවුණු නිසා ඉක්මන් කර රම්‍යා ගේ ගෙදරට යන්නට පිටත් වුණෙමු.

රම්‍යලාගේ ගේ තිබුණේත් රබර් වත්තකය.  පාරෙන් වම් පැත්තේ කන්දක් නැගගෙන ගෙදරට ගිය අපි එනතුරු  රම්‍යා ගෙදර අයත් එක්ක මග බලා සිටියේ සරුසාරයට දවල් කෑමත් පිළියෙළ කරගෙනය.  කෑමෙන් පසු ආපහු එන්නට පාරට බැස්සත් මග දිගට බාර් ගානේ නවත්වමින් රස්තියාදු වෙවී කොළඹට එනවිට රෑ නවයත් පහුවෙලාය.  හේරත් ව කළුතර බස් එකකට ගොඩකරවා මමත් කුමාරත් පීරිසුත් කොටුව ස්ටේෂමට ගියේ නවයහමාරේ කෝච්චිය අල්ලා ගන්නටය.  කෝච්චියට ගොඩවුණු සැණින් කුමාරත් පීරිසුත් ගොරවමින් නිදන්නට වුහ.  දැන් මටත් නින්ද ගියොත් එහෙම තුන්දෙනාම නවතින්නේ පොල්ගහවෙල කියන එක හොඳටම ෂුවර් ය.  බොහෝම අමාරුවෙන් ඇස් ඇරගෙන සිට කුමාරව ගනේමුල්ලෙනුත් පීරිස් බෙම්මුල්ලෙනුත් බස්සවා මම ගෙදර එනවිට රෑ දොළහටත් කිට්ටුවෙලාය.

සාහිත්‍ය උත්සවය පටන් ගන්නට පෙර අපට කරන්නට තිබු වැඩක් වුණේ දෙසතිය කුටිය ලස්සනට හදා ගන්නා කාරියයි.  චිත්‍රපට අංශයේ බාස් ලා දෙන්නෙක් ලී වැඩවලට සහ අලංකාර කටයුතුවලට සෞන්දර්ය විශ්ව විද්‍යාලයේ සහකාර කතිකාචාර්ය කෙනෙක්ගේ උදව්වෙන් සාහිත්‍ය උත්සවය පටන්ගන්නට දින කීපයකට පෙර කුටිය ලස්සනට සාදා නිමකර ගත හැකිවිය.  සාහිත්‍ය උත්සවයට සහභාගී වෙන්නට අපි හංවැල්ල බලා පිටත්වුණේ උත්සවය පටන් ගන්නට පෙරදින හැන්දෑවේ ය.  අපේ කණ්ඩායම වුණේ මමත්, මගේ සහායක රාජාත්, ගෝලයාවූ සෝමපාලත්ය. උත්සවය ආවරණය කරන්නට රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවෙන් යවන නිල ඡායාරූප ශිල්පියා වූ සරත් ද අප සමගම එක්විය.  රියැදුරු වුයේ මොළේ සුනිල් හෙවත් මොළයාය.  රියැදුරන් සම්බන්ධ සෑම කාර්යයකදීම හැම දෙනාම උපදෙස් ලබාගන්නේ ඔහුගෙන් නිසා සුනිල් හඳුන්වනු ලැබූයේ මොළයා කියාය.

කණ්ඩායමේ සියළුම දෙනා අනවශ්‍ය ප්‍රශ්න ඇති නොකරන විනෝදයෙන් ඉන්නට කැමති අය වීම නිසා මම සිටියේ සතුටිනි.  එමෙන්ම ඉතාම සුන්දර සතියක් ගතකරන්නට ලැබෙන බවද මම දැන සිටියෙමි.  හංවැල්ල රාජසිංහ මහා විද්‍යාලයයට ගිය අපි අපේ දෙසතිය කුටියේ ස්ථානගතවී පසුවදා උත්සවයට අවශ්‍ය කටයුතු සම්පාදනය කර ගත්තෙමු.  අපේ නවාතැන වුයේද එම කුටියමය.  ඡායාරූප ශිල්පියාවූ සරත් අපේ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ගියද ඔහු අයත් වුයේ මාධ්‍යවේදීන් ගණයට නිසා සරත්ට වෙනම නවාතැන් සහ කෑම බීම සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ලබාගත හැකිවිය.  ඒත් ඔහු වඩා කැමතිවුනේ අපිත් එක්කම එකට නවතින්නටය.  අපිත් එක්ක එකට ඉන්නවිට තියෙන සොමිය පිට අය එක්ක වෙනම ඉද්දි ලබාගන්නට බැරිවීම ඔහු නවතින්නට හේතුවූ ප්‍රධාන කාරණය බව මම දැන සිටියෙමි.  කෙසේ වුවද සරත් ඉතා සුන්දර සහ වටිනා ගමන් සගයෙක් වීම නිසා ඔහු අපත් සමග නැවතීම සියළුම දෙනාගේ සතුටට කරුණක් විය.  පසුදා සිට සාහිත්‍ය උත්සවය ඉතා අලංකාරයෙන් සහ උත්කර්ෂවත් අන්දමින් ආරම්භ විය.  අපිද දෙසතිය කුටියේ වැඩ කටයුතු ඉතා සතුටින් කරගෙන ගියෙමු.

සාහිත්‍ය උත්සවයේ පළමු දිනයේ උදේ වරුව වෙන්වන්නේ දේශන වැඩමුළු සාකච්ඡා සහ සම්මන්ත්‍රණ සඳහාය.  මෙවැනි තැන්වලදී එකතුවෙන ආචාර්ය මහාචාර්ය වරු සහ පණ්ඩිතයන් බොහෝ කරුණු කාරණා ගැන මත පළකරමින් සහ වාද විවාද කරගනිමින් සාකච්ඡා කරති.  එවැනි එක් තැනක මුළු උදේ වරුවම ගතවුණේ හංවැල්ල යන නමේ නිරුක්තිය සෙවීම සඳහාය.  එවැනි තැන්වලදී කියැවෙන බොහෝ වටිනා කරුණු කාරණා මට නම් මී මෙන් රසවත් විය.  පණ්ඩිතයන් ගම්වල නම් පමණක් නොවැ කතාකරන පඬිවරයාගේ නමේ නිරුක්තිය පවා විචාරති.  හංවැල්ල නම හැදුණු හැටි හොයන්නටම මේ පණ්ඩිතයන්ට වරුවකටත් වඩා ගතවූ බව මට හොඳට මතකය.  දෙසතිය කුටියේ වැඩ කටයුතු රාජාටත් සෝමපාලටත් පවරා මම මුළු උදේ වරුවම මේ සාකච්ඡා සම්මන්ත්‍රණ වල ගතකරන්නට පටන් ගත්තේ ඒවා ඒ තරම්ම රසවත් වීම නිසාය.  රසවත් වීම පමණක් නොව මා ඒවායින් අපමණ දැනුම් සම්භාරයක් ලබාගත් බවත් කිවයුතුමය.  හවස් වරුව එක එක ප්‍රකාශකයන්ගේ වෙළෙඳ කුටි වෙත ගොස් ලාබෙට විකුණන්නට ඇති පොත් සොයමින් ගතකලෙමි.   රාත්‍රියේ මාව කුටියේ තබා අනික් දෙතුන් දෙනා කඩචෝරු කමින් සංගීතාංග සහ නැටුම් ගැයුම් බලන්නට ද ඒවා බලන්නට එන ගමේ කෙල්ලන් පස්සෙන් යන්නටද පටන් ගනී.  එය මට කිසිම කරදරයක් නොවුණේ රෑට වෙළෙඳ කුටිවලට එන අය අඩු නිසාත් පහළ කෙරෙන සියලුම දේවල් උඩ තට්ටුවේ ඉන්නා මට හොඳින් පේන නිසාත්ය.

මේ අතර මොළේ සුනිල් වාහනයේ හංවැල්ල ටවුමට ගොස් රෑට කන්නට සහ විශේෂයෙන්ම බොන්නට අවශ්‍ය දේවල් රැගෙන එයි.  ඇවිදින්නට ගිය උන් මහන්සිවී ආපහු දෙසතිය කුටියට එන්නේ බොන්නත් කන්නත් බලාගෙනය.  දෙකක් තුනක් දාගත් පසු  ගිය ගමන්වල විස්තර ගැන කෙරෙන කතාබහද මඩ ගහ ගැනිලි ද අඩුවක් නැත.  ඔක්කොම වැඩ ඉවරවී අපි නිදාගන්නේ මහ පාන්දරය.  උදේ අවදිවී කට්ටියම වාහනයට නැගගෙන නාන්නට යන්නේ හංවැල්ල ටවුමට කිට්ටුවෙන් කැළණි ගඟේ තියෙන තොටුපොලකටය.  රාත්‍රියේ බීපුවායේ අමාරුව යන්නත් එක්ක හොඳට ගඟෙන් නාගෙන පාරෙන් තැඹිලිත් බී කුටිය විවෘත කරන්නට  කල්වේලා ඇතිව ආපහු එන්නේ උදේට කන්නට බලාගෙනය.  උදේ කෑමට වියදම් කරන්නට අවශ්‍ය නොවුණේ සරත් ඔහුට දෙන කෑම අපටත් එක්ක ඇතිවෙන්නට අරගෙන එන නිසාය.  මේ විදියට කටයුතු  වෙද්දී කාලය ගතවෙනවා නොදැනේ.  ඇත්තටම රාජ්‍ය සාහිත්‍ය උත්සවයේ ගතකරපු මුළු කාලයම අපට නම් එකම විනෝදයක් විය.

දවසක් දා රාත්‍රියේ (එය මට මතක හැටියට සිකුරාදාවක් විය) අපේ කාර්යාලයේ වැඩකරපු ප්‍රේමා හෙවත් ප්‍රේමක්කා ඇගේ මහත්තයා සහ දරු දෙදෙනා එක්කරගෙන සාහිත්‍ය උත්සවය බලන්නට ආවාය.  එතැනදී අප හමුවූ විට ඇගේ සතුට නිම් හිම් නැතිවිය.  ඒ ගැනත් කතාවක් ඇත.  ප්‍රේමක්කා අපේ කාර්යාලයේ වැඩට ආවේ හංවැල්ලේ ඉඳලාත් කිලෝමීටර් තුන හතරක දුර ගමක සිටය.  දරුවන්ගේ වැඩත් එක්ක ගමනාගමනය අපහසු නිසා වෙලාවට කාර්යාලයට යන්න එන්න තිබුණු කරදර නිසාවෙන් ඇය ගමට ළඟ තැනකට ස්ථාන මාරුවක් ඉල්ලා අවුරුදු කීපයක් ගතවී තිබුණත් ස්ථාන මාරුව නොලැබුණු නිසා ඇය සිටියේ ඒ ගැන සිත් කරදරයෙනි.  මම ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවට මාරුවී ආවේ රාජ්‍ය පරිපාලන අමාත්‍යංශයේ සිට නිසා ඇය ඒ ගැන මට කීවේ පුළුවන් කමක් ඇත්නම් වැඩේ කරදෙන්න කියාය.  රාජ්‍ය පරිපාලනේ හිතවත් අයගේ මාර්ගයෙන් ප්‍රේමාගේ ස්ථාන මාරුව ලබාදෙන්නට මට ගතවුණේ සති දෙකක් වැනි සුළු කාලයකි.  ස්ථාන මාරුව ලබාගත් ප්‍රේමක්කා මට මුව නොසෑහෙන සේ ස්තුති කර සතුටින් ගම් පළාතට ගියාය.  ප්‍රේමා හංවැල්ලේ ඉන්නවාය කියා ඒ වන විට අපටද අමතක වී ගොසින්ය.  අපි කට්ටිය දුටු පමණින්ම ප්‍රේමක්කා සතුටු වුණේ ඒ හින්දාය.  කතාබහ කර සාහිත්‍ය උත්සවයද බලා ආපසු යන්නට ලෑස්ති වෙන ප්‍රේමක්කා අපට ආරාධනාවක් කළාය.

" මල්ලියෙ, ඔන්න ඔක්කොම කට්ටිය එක්ක හෙට රෑ අපේ ගෙදර කෑමට එන්න!"

අපි ආරාධනාව සතුටින් පිළිගත්තෙමු.  පහුවදා උදෙන්ම රාජකාරියට ගිය සරත් දවල් වෙද්දී අපේ කුටියට ආවේ සිනාසෙමිනි.

" උඹල දන්නවද වැඩක්, මම අද ටවුමට ගිය වෙලාවෙ ප්‍රේමගෙ මහත්තය හම්බුණා නෙ."

" ඉතිං."

" ඉතිං තමයි, පොරගෙ සයිකලේ පිටිපස්සෙ ලේ පෙරෙන ඌරු ගාතයක් ගැට ගහල තිබ්බනෙ." 

සරත් සිනාසෙමින් කියයි.  එදා රාත්‍රියේ ප්‍රේමා ගේ ගෙදර රෑ කෑමට ඌරු මස් පිළියෙළ කොට තිබුණාදැයි මට මතකයක් නැතත් සරත් එහෙම කිව්වේ අපටද සිනාසෙන්නටය.  ඒ කාලයේ අද මෙන් නොව ඌරු මස් ටිකක් ලේසියෙන් හොයාගන්නට තිබුණේ නැත.  අද නම් හන්දියක් හන්දියක් ගානේද පාර අයිනේද ඌරු මස් තට්ටු ඕනෑ තරම් ඇත.  හෝටල බොහොමයකද බෝඩ් එල්ලා තිබෙන්නේ ඌරු මස් සමග බත් කන්නට තියෙනවා කියලාය.  හැබැයි හරක් මස් ටිකක් කඩේකින් හෝ හෝටලයකින් වැරදිලාවත් හොයාගන්නට නැතිවීම පුදුමයකි.  අද කියැවීම අනුව ඌරන් මැරීම පව් සිදුවන දෙයක් නොවෙන නමුත් හරකුන් මැරීම ආනන්තරිය පාප කර්මයකි.  ඒ නිසාදෝ ඉඳහිට හරි කොහේ හෝ තැනක හරක් මස් විකුණනවා නම් ඒ කරන්නේත් හොරන් හොරෙන් කේ ජී විකුණනවා වගේ පුද්ගලයා හොඳට හඳුනා ගැනීමෙන් පසුවය.  නමුත් මට මතක ඈත කාලයේ නම් හරක් මස් නිදහසේ විකුණුන අතර අරන් යන අයගේද අඩුවක් නොවීය.  කොටින්ම අද සුලභව කෑමට ඇති කුකුල් මස් වල තැන එදා තිබුණේ හරක් මස් වලටය.  මම මේ කියන කතාවේ යටිපෙළ තේරුම් ගැනීම ඔබ සතු කාර්යයකි.  

මේ ළඟදී දවසක මම ලේ පරීක්ෂණයක් සඳහා උදේ නිරාහාරව ගොස් පරීක්ෂණයට ලේ දුන්නෙමි.  ලේ දීමෙන් පසු කෑම කා පැයකට පසු නැවතත් ලේ ගැනීමට නියමිත විය.  ඊට පසු මම ටවුමේ හෝටලයකට ගියේ උදේට කෑම කන්නටය.  මට කෑම ගෙනැත් තියපු මනුස්සයා කීවේ පාන් කන්නට වෙනත් වෙනත් හොදි වර්ග සමග ඌරු මස් හොදිත් තියෙනවා කියලාය.  මම ඔහුගෙන් හරක් මස් පීරිසියක් ඉල්ලුවේ නැති බව දැන දැනම උනත් උදේම පොඩි සොමියක් ගන්නට හිතලාය.

" හරක් මස් නෑ!" ඌ කීවේ මුහුණද හපුටු කරගෙනය.

" මම හිතුවෙ ඌරු මස් තියෙන එකේ හරක් මසුත් ඇති කියලා!" මම අහිංසක ලෙස කියා සිටියෙමි.

" නෑ නෑ අපි හරක් මස් ගේන්නෙ නෑ!" ඔහු තදින්ම කියා සිටියේය.

හරක් මස් ආහාරයට ගන්නවාට විරුද්ධව මෙතරම් විරෝධයක් තියෙද්දී හරක් මස්ම කන්නට ඉල්ලන මේකා මහ මිථ්‍යා දෘෂ්ටිකයෙක් ම විය යුතුයැයි ඔහු නිසැකවම සිතන්නට ඇත.

අපිත් එක්ක එකට ඉන්දියාවේ සිටි ටෙරන්ස් කතෝලිකයෙකි.  සතියකට දෙතුන් වේලක් හරක් මස් ආහාරයට ගැනීම ටෙරන්ස්ලා සිරිතක් වශයෙන් කරන දෙයකි.  ඒ දවස්වල අපි හවස වැඩ ඇරී ගෙදර යද්දී එග්මෝර් ටවුමේ හරක් මස් පොට් එකකට ගිහින් මස් මිළදී ගත් අතර එතැන මස් ඉවර නම් අන්නා නගර් වල තැනකින් මස් ගන්නට පුරුදුවී සිටියෙමු.  දැන් ටෙරන්ස්ගේ පදිංචිය ලංකාවේය.  ළඟදී දවසක අපි ටෙරන්ස් ලාගේ ගෙදර කෑමකට ගිය වෙලාවක දවල් බතට සුපුරුදු පරිදි හරක් මස් ඉස්ටුවක් ද විය.  

" මේ පැත්තෙ නම් මස් ගන්න එච්චර අමාරුවක් නෑ වගේ." 

මම කීවිට ටෙරන්ස්ට මල හොඳ එකෙන්ම පැන්නේය.  

" පිස්සුද බං, මස් ටිකක් හොයාගන්න තියෙන අමාරුව අපියි දන්නෙ. දැන් හැම කඩේකම වාගේ හරක් මස් විකුණන එක නවත්තලානේ.  මස් ටිකක් හොයාගන්න හෙන ඈත යන්න වෙනව.  ඇයි යකෝ ඉන්දියාවෙදි වත් මෙහෙම අමාරුවක් තිබ්බෙ නෑනෙ මස් ටිකක් හොයාගන්න."

ඒ කතාව එහෙමය.  සාහිත්‍ය උත්සවය ගැන කියන්නට තියෙන දේ කියා අහවර බව සිතමි.  හංවැල්ල සාහිත්‍ය උත්සවයේ දී සිදුවූ මතක හිටින තව දෙයක් වුයේ කරුණාරත්න දිවුල්ගනේ හමුවීමයි.  සාහිත්‍ය උත්සවයේ තිබු සංගීතයක ගීත ගයන්නට ඇවිත් සිටි ඔහු වෙලාව එනතුරු උත්සව භුමියේ ඇවිදිමින් සිටින අතර දෙසතිය කුටියටත් ගොඩවුණේ එක දෙසතියක ඔහු ගැන ලිපියක් පළවී තිබීම හේතුවෙන් එය මිළදී ගන්නටය.  කාලය සම්බන්ධව අපි දෙදෙනාටම ප්‍රශ්නයක් නොතිබූ බැවින් අපි දෙදෙනා ටිකක් වෙලා කතා කරමින් සිටියෙමු.  එවකට ඔහු ගැයූ ජනප්‍රිය ගීත කිහිපයක්ම අපේ කතාවට බඳුන් වූ අතර කතාව අවසන් කරන්නට වුණේ ඔහුට ගී ගයන්නට යායුතු වෙලාව පැමිණීම නිසාය෴