Wednesday, October 19, 2016

දෙසතිය මතක- සංක්‍රාන්ති සමයේ සතුට,වතුර සංග්‍රහය, වත්තේගෙදර හාමුදුරුවන්ගේ දානය සහ මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ මධ්‍යස්ථානය.

අමතර අංගජාතයකට  තබා ස්ථිර අංගජාතයටවත් සුළුදිය පහ කරනවා වැනි සිල්ලර වැඩක් ඇරෙන්නට  වෙන කිසිම වැදගත් වැඩක් ඒ දවස්වල තිබුණේ නැති නිසා ඉලෙක්ට්‍රික් අංගජාතය මට සතපහක වත් ප්‍රයෝජනයක් නැති තෑග්ගක් වුයෙන් දෙතුන් වතාවක් එය ක්‍රියාත්මක කර වැඩ කරන හැටි බලා ලාච්චුවේ දමා වසා තැබුවෙමි.     ඔය කාලයේ අපේ දෙසතිය බෙදාහැරීමේ අංශය ක්‍රියාත්මක උනේ මැලේ වීදියේ ඉස්සර අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශය තිබු ගොඩනැගිලිවලින් එකක සිටය.    දෙපාර්තමේන්තුවේ ඉතිරි හරිය කොම්පඤ්ඤ වීදියේ රක්ෂණ සංස්ථා ගොඩනැගිල්ලේ සිට ක්‍රියාත්මක විය.     දෙපාර්තමේන්තුව කෑලි කෑලි වලට කැඩුණු හැටිත් ලස්සන කතාවකි.

මම ගිය කාලයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව පිහිටා තිබුණේ කොටුවේ ට්‍රාන්ස්වර්ක් මන්දිරයේය.    අප සියලු දෙනාම දන්න පරිදි එය ඉංග්‍රීසි පාලන සමයේදී සාදා ඇති අලංකාර ගොඩනැගිල්ලකි.   කොටුව දුම්රිය පොළේ සිට ඇවිදගෙන එන දුරය.     මේ අලංකාර ගොඩනැගිල්ලේ උඩ තට්ටුවලටත් පඩිපෙළටත් භාවිත කොට තිබුණේ ඉස්තරම් බුරුම තේක්ක ලීය.    ඒවා යකඩ කඳන් මෙන් සවි ශක්තිය ඇති ලී බව බැලු බැල්මටම පෙනුනේ ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩු කාලයේ සිට එදා  දක්වාම පාවිච්චි වී ඇති ඒ ලීවල  කිසිම ඇද පලුද්දක් සොයා ගන්නට නොතිබුණු නිසාය.    ඉතින් මේ අලංකාර මන්දිරයේ පිහිටුවා තිබු රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේ අපි වැඩකළේ අසීමිත නිදහසකිනි.

මා සේවය කළේ පාලන අංශයේ වුවද විවේකයක් ලැබුණු හැමවිටම මා දිවගියේ දෙසතිය කර්තෘ මණ්ඩලයටය. ඒ ලිපි ලේඛනවලට සහ සාහිත්‍යයට එදා සිටම මගේ තිබු ආශාව නිසා වන්නට ඇත.    තවත් කතාවක් කිවහොත් රාජ්‍ය පරිපාලන අමාත්‍යංශයේ අපේ අංශයේ සිටි සියලුම දෙනා පාහේ වඩාත් ආර්ථික වාසි ලැබෙන ස්ථානවලට මාරු ලබා ගත්තද මම ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව ඉල්ලා ගත්තේ දෙසතියත් රජයේ චිත්‍රපට අංශයත් ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවට අයත්ව තිබුණු නිසාය.    දෙසතියේ අයද අමුත්තෙකු වුවද මාව ආදරයෙන් පිළිගත්තා මට මතකය.    ඒ කාලයේ දෙසතිය සංස්කාරක වරයා වුයේ ගාමිණි විජේතුංග වූ අතර වින්සන්ට් පෙරියප්පෙරුම නියෝජ්‍ය සංස්කාරකවරයා විය.    ප්‍රියන්ජන් සුරේෂ් ද සිල්වා පිටු සැකසුම් ශිල්පියා වූ අතර ඔවුන්ගේ සහයට තවත් හතර පස් දෙනෙක් දෙපාර්තමේන්තුවෙන් අනුයුක්ත කොට තිබුණි. කියන්නට මඳක් මැලිවන කරුණක් වුවද නොකියා බැරි කාරණාවක් වන්නේ මා යද්දී පාලන අංශයත් දෙසතිය කර්තෘ මණ්ඩලයත් අතර තිබුණු අන්‍යොන්‍ය සම්බන්ධතාව ඉතාම දුර්වල අඩියකට පත්ව තිබු වගය.    කෙසේ වුවද එය වෙනම කතාකළ යුතු කාරණයකි.

ඔය ආකාරයට වසර දෙකක් පමණ ගතවෙද්දී හෙණය වැදුණේ එක්වරටමය.     බොහෝ නිදහසකින්ද සතුටින්ද අප සේවය කල ස්ථානය අපට එක්වරම අහිමිවී ගියේය.   ඒ කතාව ද කාගේත් දැනගැනීම සඳහා ලියා තැබුවහොත් හොඳයි කියා මට සිතේ කතාව මෙහෙමය.     දවසක්දා ජනාධිපති ප්‍රේමදාස ගමනක් යද්දී ට්‍රාන්ස්වර්ක් මන්දිරයේ අලංකාරය දැක විස්තර සොයා බලා ඇත.     ඊට පසුව ඔහු නියෝග කර තිබුණේ ඉන්න අයට වහාම එම ගොඩනැගිල්ලෙන් ඉවත් වන්නට කියාය.    හේතුව වුයේ එතැන මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ මධ්‍යස්ථානයක් සහ ප්‍රදර්ශනාගාරයක් ආරම්භ කිරීමට නියමිත වීමය.    රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවට හා ප්‍රවෘත්ති රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශයට හැකි ඉක්මනින් ඉවත් වන්නට ජනාධිපති කාර්යාලයෙන් නියෝග ලැබී තිබුණි.     යන්නට කීවාට කොයි වල යන්නටද?  කොයි වල යන්නටද කියන විට මට පරණ කතාවක් මතක්වේ.  

අසරණ සරණ හික්කඩුවේ ශ්‍රී සරණංකර සංඝරාජ හිමිපාණන් වහන්සේ  එක් පෝය දිනක පිංකමකට වඩින විට වෙල් නියරක ඇනබාගෙන බිලී පිත්තක් වලකට දමාගෙන ඉන්නා කොලුවෙක් දැක " ඈ බොල කොලුවෝ අද  උතුම් පෝය දවසේ  මේ කරන පව්කාර වැඩේ නිසා තෝ කොයි වල යන්නටදැයි ඇසුසේක."     උත්තර දෙන්නට මොහොතක් වත් ප්‍රමාද නොවූ කොලුවා " අනේ හාමුදුරුවනේ මේ වලේ මාළු නැතිනම් එහා වලට යනවා" යි නොපැකිලව පිළිතුරු දුන්නේය.     කුඩා වුවද කොලුවාගේ මුඛරිකම ගැන ප්‍රසාදයට පත්වූ උන් වහන්සේ පසු කාලයක මේ කොලුවා පැවිදි කරවන ලදුව තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල නමින් චිර ප්‍රසිද්ධ මහතෙර නමක් වූ වග මා කියවා ඇති කතාවක තිබුණා මතකය.     කතාව ලියන ලද්දේ මතකයෙන් බැවින් කතාවේ හෝ නම් ගම්වල අඩුපාඩුවක් ඇත්නම් නිවැරදි කරනු ලබත්වා.  

යන්නට තැනක් සොයා ගන්නට බැරිව සතියක් පමණ ගතවිය.    දිනපතාම ජනාධිපති කාර්යාලයෙන් තර්ජානාත්මක විමසීම් ලැබෙන්නේ තාම ගියෙ නැද්දැයි අසමිනි.    දැන් කරන්නට දෙයක් නැත ඒ නිසාම අපට සිදුවුණේ ජනාධිපති ප්‍රේමදාසගේ සැට් එක ඇවිත් එලවා දමන්නට පෙර බඩුත් පොදිබැඳගෙන පොල්හේන්ගොඩ රජයේ චිත්‍රපට අංශයට අවතැන් වන්නටය.    අපි බඩු ටිකත් ලොරිවල පටවාගෙන ගිහිං රජයේ චිත්‍රපට අංශයේ ගස්යට වාඩිලා ගත්තෙමු.     දෙපාර්තමේන්තුව ස්ථාන මාරු කළ කාලය හෙවත් සංක්‍රාන්ති සමය අපට නම් එකම විනෝද සාගරයක් විය.     අපේ රාජකාරියට අයත් බඩු බාහිරාදිය එකලස් කර අලුත් තැනට ගෙනයන්නට දීමෙන් පසු බොහෝ විනෝදයෙන් කාලය ගතකළෙමු.     බඩු අදින එක දවසක අපි කළේ උඩ තට්ටුවේ හැංගී ඉඳිමින් පහළ දොරෙන් ඇතුල්වෙන අයට වතුර ගැහීමය.     හොයන්නට එනවිට දුවගොස් කොහේ  හෝ හැංගී ඉඳ නැවතත් ඇවිත් පහළ ඉන්න උන්ට වතුර සංග්‍රහය දුන්නෙමු.      අපි කීපදෙනෙක් වතුර ගහන විට වතුර ගෙනැවිත් දීමෙන් උදව් කළේ ජයරත්නත්, පුෂ්පිකාත් ය. 

ජයරත්න මැදි වයසේ සිටි අයෙකු වුවද කොලුකම ඔහුගේ ඉහට ගසා තිබුණි.     පුෂ්පිකාත් ඒ වගේය විවාහක  එක්දරු මවක වුවද කෙල්ලෙක් මෙන් සැහැල්ලුවෙන් විනෝදයෙන් හැසිරුණු ඇය අපි කළ ඕනෑම  කුප්ප වැඩකට කොන්දේසියකින් තොරව මුළු හදවතින්ම සහයෝගය දුන්නාය.     උන් දෙන්නා වතුර ගත්තේ කඩා දමා තිබු ඡායාරුප අංශයේ අඳුරු කාමරයේ තිබු ටැප් එකෙනි.     මුලින් මුලින් සිලි සිලි කවර වලට වතුර ගෙනැත් දුන්නත් සිලි කවර හිඟවන විට කරදාසි කොළ ගොටු වලට වතුර පුරවාගෙන  දුවගෙන ඇවිත් අපට දුන්නේ වතුර ඉහිරෙන්නට පෙර ගහන්නටය.      දෙසතියේ සුරේෂ්ගේ සහයට සිටි ශ්‍රියානිට දොරෙන් ඇතුල්වන විටම වතුර පාරක් වැදුණු අතර  ඇය අඬාගෙන දිව ගියේ වතුර ගහපු උන්ට විරුද්ධව පැමිණිලි කරන්නටය අපි වහා දිවගොස් හොඳ ළමයින් වගේ වාඩිවී සිටියෙමු.   තවත් එකෙක් වතුර ගහන උන්ට තිත්ත කුණුහරුපයෙන් බණිමින් ඇතුළට ආවේ ඌට වතුර ගහන්නට ඉන්න එකාගේ මෑණියන්ට පිං දෙමිනි.    දොරෙන් ඇතුල්වන විටම සූස් ගාගෙන පියඹා ආ වතුර කවරයක් චකස් ගා උගේ මුණේ වැදී වතුරෙන් නෑවී ගියේය ඒ සමගම ඌ ආගිය අතක් නැතිවිය.

ඔය විදියට ෂිෆ්ටින් ආතල් ගත්ත අපිට චිත්‍රපට අංශයට ගියදා සිට වැඩක් කරන්නට තියා වාඩිවී ඉන්නටවත් තැනක් නැති සුපිරිම අනාථයන් රැළක් බවට පත්වූයෙමු.      දවස් දෙකතුනක් යද්දී හදිසියේ වැස්සොත් එහෙම ගෙනා සබ්බ සකලමනාවම තෙමී දියබත්වන හේතුවෙන්  චිත්‍රපට අංශයේ ඇති කුඩා සිනමා ශාලාවට මාරුවක් ලද්දෙමු.     සිනමා ශාලාවට ගියත් අපි එහි වාඩිවී නොසිටියේ ඉන්නට කම්මැලි නිසාය.     ඒ දිනවල අපේ දෛනික වැඩසටහන වුණේ උදේට කොටුව ස්ටේෂන් එකේ සිට පොල්හේන්ගොඩ රජයේ චිත්‍රපට අංශයට ඔෆිස් වාහනයෙන් ඇවිත් කට්ටියම කැන්ටිමට එකතුවී උදේ කෑම ගෙන ඉන්පසුව නොයෙකුත් බූත කියවමින් කාලය ගතකර බොහෝවිට දවල් වෙද්දී පොල්හේන්ගොඩ වලේ බාර් එකටද ගොස් ආපහු ඇවිත් දවල් කෑම කා හවස තුන වෙද්දී යන්නට පිටත් වීමය.     සති කීපයක් මෙලෙස ගතවෙද්දී දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රවෘත්ති අංශයත් දෙසතිය කර්තෘ මණ්ඩලයත්  කොම්පඤ්ඤ වීදියේ රක්ෂණ ගොඩනැගිල්ලටද පාලන අංශය,ගිණුම් අංශය,ඡායාරුප අංශය හා දෙසතිය බෙදාහැරීම මැලේ වීදියේ පරණ අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශ ගොඩනැගිල්ලටද ගෙනයන ලදී.

මැලේ වීදිය අපට තිබුණාටත් වඩා හොඳ තැනක් විය.    කොම්පඤ්ඤ වීදියේ හෝටල්වල රතුළූණු අතවැඩියෙන් දමා මිරිස් සැරට  හදන කෝලි හොද්ද සමග ගෝදම්බ රොටීවලද බාබත් සමග මනි පිට්ටුවලද රස විඳිමින් ජෑම් ගහ යට හොරපොලෙන් බාර් වසා තියෙන දවස්වලටද  සප්පායම් වෙමින් අපි ඉතා සැහැල්ලුවෙන් කාලය ගතකළෙමු.     රාජකාරිය වූ දෙසතිය බෙදාහැරීමද ඉතා හොඳ තත්වයකින් පවත්වාගෙන යන්නට මගේ ගෝලයින් ඉතා කැපවීමෙන් කටයුතු කළෝය.    ඔය කාලයේ අලුතෙන් බඳවාගත් කණ්ඩායමකින් මුස්තාපා නම් තරුණ කොල්ලෙක්  දෙපාර්තමේන්තුවට පත්කර එවන ලදී.     උගේ උපන්ගම නැගෙනහිර පළාතේ සයින්දමරදු වූ අතර ප්‍රශ්නය වුයේ මේකාට දෙමළ හැරෙන්නට වෙන කිසිම භාෂාවක් ලියන්න කියවන්නට හෝ කතාකරන්නට බැරිවීමය.     ඒ නිසාවෙන් වෙනත්  කිසිම අංශයකට වැඩක් ගන්නට බැරි නිසා මුස්තාපාව මගෙ ලඟට එවන්නට යෙදුනු අතර මමද කිසි වෙනස්කමක් නොපා ඌව ආදරයෙන් මගේ බෙදාහැරීම් කණ්ඩායමට එකතු කර ගතිමි.

භාෂාව බැරිවුනද මුස්තාපා ඉතා හොඳ කණ්ඩායම් සගයෙකු වූ අතර අපේ රාජකාරි ගමන්වලට බොහෝ  උනන්දුවෙන් සහභාගී විය.       දෙසතිය රාජකාරිවලට පිට පළාත්වලට යද්දී ජීවිතේටම මත්පැනක් තොල නොගා සිටි අහිංසකයාට අරක්කු බොන්නට පුරුදු කරන්නට දෙසතියේ ගෝලයන් වූ සෝමපාල සහ කාලිංගට ටික දවසකින්ම හැකිවිය.    පසු කලෙක සයින්දමරදුවලට මාරුවක් ලබාගෙන යන තුරුම මුස්තාපා අප සමග ඉතා සතුටින් සේවය කළේය.     දෙසතිය බෙදාහැරීමේදී අප නොවරදවාම යන්නට පුරුදුවී සිටි පන්සලක් වත්තේගෙදර පැත්තේ විය.    ඒ පංසලේ හාමුදුරුවෝ ඉතාම හොඳ දෙසතිය පාඨකයෙක් වූ අතර පංසලට යන අපට ඉතා හොඳින් ආගන්තුක සත්කාර කරන්නට  අමතක නොකළහ.    දවාලක ගියොත් නොවැරදීම දවල් දානය අපටත් ලැබෙයි හවසක නම් රසකැවිලි කෙසෙල්ගෙඩි සමග තේය.     දානය අවසන්ව අප එන්නට පිටත්වන විට හාමුදුරුවන්ට පිරිකරට ලැබී ඇති කුඩ හෝ තුවා තෑගි වශයෙන් ලැබේ.  මේ සංග්‍රහ සත්කාර හේතුවෙන් අප ඒ හාමුදුරුවන්ගේ පංසලට යන්නට බොහෝ ප්‍රිය කළෙමු.

දැන් ඉතින් අදට කතාව හමාර කරන්නට වෙලාව පැමිණ ඇති නිසා දැන් ඇත්තේ පුර්වාපර සන්ධි ගැලපීමයි. ට්‍රාන්ස්වර්ක් මන්දිරයෙන් පිටත්වීමෙන් පසු තැන තැනට යන්නට සිදුවූ නිසා ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවට ස්ථිර වාසස්ථානයක් අවශ්‍ය බව තේරුම් ගත් බැවින් දෙපාර්තමේන්තුවේ දේපොලක් වූ රජයේ චිත්‍රපට අංශය තිබෙන ඉඩමේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව, අමාත්‍යාංශය සහ එයට අයත්  අනිකුත් සියලුම අංශ සඳහා ගොඩනැගිලි පසුකලෙක ඉදිවිය.    දැන් ඔය නෙළුම් අජිත්ලා බ්ලොග් සම්මාන දෙන ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තු ශ්‍රවණාගාරය ඉදිවුණේ අන්න ඒ ආකාරයටය.     ජනාධිපති ප්‍රේමදාස ට්‍රාන්ස්වර්ක් මන්දිරයේ ඉදිකරන්නට සැලසුම් කළ මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ ප්‍රදර්ශන මධ්‍යස්ථානයට කුමක් වුනේදැයි කියන්නටද අවශ්‍යය.     ප්‍රේමදාස මහතා වැඩේ භාරදුන්නේ නවලෝක මුදලාලිටය.    මුදලාලි පළමුවෙන්ම කළේ ගොඩනැගිල්ලේ තිබු මසුරන් වටිනා බුරුම තේක්ක ලී සියල්ලම ගලවා  පෑලියගොඩ ලී මෝලට ඇදගැනීමය.     ඉන්පසුව ජනාධිපති ප්‍රේමදාසට විරුද්ධව ආ දෝෂාභියෝගය හේතුවෙන් බොහෝ අවිවේකී වූ ඔහුට ට්‍රාන්ස්වර්ක් මන්දිරය ගැන සොයා බලන්නට වෙලාවක් නැතිවූ බැවින් වැඩේ එහෙමම යටගොස් ට්‍රාන්ස්වර්ක් මන්දිරය පාලුවට ගොස් තිබියදී යන්නට තැනක් නැතිව සිටි කොටුව පොලිසිය එයට රිංගාගෙන සිටිනු මම පසු දවසක එතැනින් යද්දී දුටුවෙමි෴

ප.ලි. කාර්ය බහුලත්වය සහ කම්මැලිකම හේතුවෙන් ලිවීම කල්දදා සිටි මට හැමදාම වගේ කතා කර ලියන්නට කියා කරදර කළේ කොච්චියාය.   මේ පෝස්ටුව අද පළකලේ කොච්චියාගේ කරදරයෙන් බේරෙන්නට බවද වැඩිදුරටත් ලියා තබමි.

Sunday, October 2, 2016

දෙසතිය මතක- නිහාල්සිංහ, ඒ.ජේ.රණසිංහ, ආරියරත්න විතාන ගේ ඇකඩමිය සමග උමාගේ අංගජාතය.

අද ලියන්නට බලාපොරොත්තු වුයේ සංචාරක සටහනකි.   බොහෝ කාලයකින් සංචාරක සටහනක් නොලියු බැවින් ළඟදී ගිය සංචාරයක් ගැන සටහනක් තබන්නට සිතාගෙන කතාවද සිතේ ලියමින් උදේ කෑමට වාඩිවුයේ රූපවාහිනිය ඉදිරිපිටය.     ඒ වෙලාවේ රූපවාහිනියේ විකාශය වුයේ පැරණි චිත්‍රපටයක් වූ දහසක් සිතුවිලි චිත්‍රපටයයි.     එය මා නරඹා නොතිබූ සහ නැරඹීමට කැමැත්තෙන් සිටි චිත්‍රපටයක් බැවින් රුපවාහිනිය ඉදිරිපිට පැය තුනක් පමණ කාලය ගතකරන්නට සිදුවිය.   1968 දී තිරගතවූ දහසක් සිතුවිලි එකල කලාකරුවන් විසින් පිහිටුවාගෙන තිබු සංවිධානයක් වූ කලාපෙළ වෙනුවෙන් ජී.ඩී.එල් පෙරේරා කතාව ලියා අධ්‍යක්ෂණය කර තිබු අතර කැමරාකරණය ඩී.බී නිහාල්සිංහගෙනි.   චිත්‍රපටයෙන් මා බලාපොරොත්තු වූ තරම් රසයක් විඳගැනීමට නොහැකි වුණත් කැමරාකරණයෙන් නිහාල්සිංහයන් දක්වා තිබු දස්කම් නිසාද තවත් හේතුවක් නිසාද චිත්‍රපටය මුල සිට අගටම නැරඹුවෙමි.

කැමරාකරණයට අමතරව චිත්‍රපටය නරඹන්නට මා උනන්දු කළ අනෙක් සාධකය වුයේ පැරණි චිත්‍රපටවල දකින්නට ඇති දර්ශන පසුතලයි.   බොහෝවිට කොළඹ හෝ වෙනත් නගර මීට වසර පණහකට පමණ පෙර තිබුණ ආකාරය, පාරවල්වල විනාඩි කීපයකට වරක් ධාවනය වන තට්ටු දෙකේ බස් ඇතුළු වෙනත් වාහන, නගරයේ තිබු ගොඩනැගිලි හා දුම්රියපොළවල්  එකල තිබු ආකාරය ආදිය දැකගන්නට මා බොහෝ කැමැත්තක් දක්වමි.    පැරණිකම නිසාම චිත්‍රපටයේ දර්ශන බොහෝවිට එතරම් පැහැදිලි තත්වයක නොවුවත් නිහාල්සිංහයන්ගේ මනරම් කැමරාකරණය ඒ අපහසුතාවන් පරදවන්නට සමත් විය.   

නිහාල්සිංහයන් කැමරා ශිල්පියෙක් ලෙස රජයේ චිත්‍රපට අංශයේ සේවය කළේ මා රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවයට යන්නට බොහෝ කලකට පෙර බැවින් එහිදී ඔහු හමුවීමට අවස්ථාවක් නොවීය.    ඒ කාලයේ නිහාල්සිංහයන් ටෙලිසිනෙ ආයතනය ආරම්භ කර තිබුණි.   ඔහු ගැන කියන විට මට තව කතාවක් මතක්වේ.   මා දෙසතිය සඟරාව බෙදාහැරීම භාරගත් පසුව සඟරාවේ අලෙවිය ඉහළ දැමීම සඳහා රේඩියෝ වෙළෙඳ දැන්වීමක් සකස් කළෙමි.   දෙපාර්තමේන්තුවෙන් කෙසේ හෝ මුදල් ඉල්ලාගෙන වෙළෙඳ දැන්වීම සකස් කළත් එය රේඩියෝවෙන් ප්‍රචාරය කරවාගන්නට නොහැකි වුයේ දැන්වීම ප්‍රචාරය සඳහා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව ඉල්ලු මුදල ගෙවන්නට දෙපාර්තමේන්තුවට නොහැකිවීම නිසාය. 

මුදල් නොගෙවා දැන්වීම ප්‍රචාරය කරවාගන්නට ක්‍රමයක් ගැන දහඅතේ කල්පනාකරමින් සිටිනවිට මට මතක්වුණේ එකල ප්‍රවෘත්ති රාජ්‍ය අමාත්‍ය වරයාව සිටි ඒ.ජේ රණසිංහ මහතාවය.   රේඛීය අමාත්‍යාංශය වූ සංස්කෘතික හා ප්‍රවෘත්ති අමාත්‍යාංශය භාර කැබිනට් ඇමතිවරයා වූයේ වි.ජ.මු ලොකුබණ්ඩාර මහතා වුවත් ඔහුගේ අමාත්‍යංශයේ විෂය පථයට අයත්වූ ගුවන් විදුලි සංස්ථාව සහ රූපවාහිනී සංස්ථාව සිය පුද්ගලික බුදලයක්සේ පාලනය කළේ සහ ජනාධිපති ප්‍රේමදාසගේ ආශීර්වාදය සහිතව පරිහරණය කළේ  ජනාධිපති ප්‍රේමදාසගේ අගසව්වෙකු මෙන්ම දැඩි ප්‍රේමදාස වාදියෙකු වූ ඒ.ජේ.ආර් හෙවත් ප්‍රවෘත්ති රාජ්‍ය අමාත්‍ය ඒ. ජේ රණසිංහ මහතාවූ බැවින් කැබිනට් ඇමතිවරයාට මේ ස්ථාන ද්විත්වයටම පය තැබීමට හෝ අවසරයක් නොවීය.    එහෙයින්  ලොකුබණ්ඩාරයන්ට සිදුවුයේ සංස්කෘතිය බලා කියාගෙන ශ්ලෝක කියමින්ද පොත් ලියමින්ද කොළ කැඳවල ගුණාගුණ  ප්‍රචාරය කරමින්ද බෙහෙත් පැළ බෙදාදෙමින්ද කාලය ගතකරන්නටය.

දැන්වීම ප්‍රචාරය කරවා ගැනීම ගැන මම දෙපාර්තමේන්තු  ප්‍රධානියා වූ රජයේ ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ වරයා සමගද කතාකළෙමි.   ජනාධිපති ප්‍රේමදාස විසින් පත්කරන ලද්දෙකු වූ ඔහුද වියයුතු පරිද්දෙන්ම උග්‍ර ප්‍රේමදාස වාදියෙක් විය.     මගේ කතාව සාවධානව අසා සිට අතේ තිබු ගෝල්ඩ් ලීෆ් සිගරැට්ටුව බාගයක්ම දැවෙන සේ දිග දුම් උගුරක් ඇද්ද ඔහු කියා සිටියේ මගේ ප්‍රශ්නය මා විසින්ම රාජ්‍ය අමාත්‍ය වරයා සමග කතාකර විසඳුමක් ලබාගත යුතු බවය.   රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයා ගේ කාර්යාලය තිබුණේ අපේ දෙපාර්තමේන්තුවේම බිම් මහලේ වුවත් කාර්යාලයේදී ඔහු හමුවීම ඉතා අසීරු කරුණක් වුයේ ඉඳහිට කාර්යාලයට එන ඔහු කාර්යාලයේ රාජකාරි ටික කඩිමුඩියේ අවසන් කර ජනාධිපති ප්‍රේමදාස මහතා යන යන තැන පසුපසින් යන්නට පුරුදුවී සිටි නිසාය.

මෙලෙස තීරණයක් නොමැතිව කාලය ගතවී යද්දී  දෙසතිය සඟරාවට අවුරුදු පහළොවක් පිරෙන වසරේ ඒ වෙනුවෙන් උත්සවයක් පැවැත්වීමට ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ වරයා තීරණය කළේය.   එහි ප්‍රධාන අමුත්තා වුයේ ප්‍රවෘත්ති රාජ්‍ය අමාත්‍ය ඒ.ජේ. රණසිංහ මහතාය.    නියමිත දිනයේ රණසිංහ මහතා සුදෝ සුදු කමිසයක් සහ කලිසමක් හැඳ සුදු සපත්තු දෙකක්ද පැළඳගෙන තොල් රතුකර මාල වළලු ආදියෙන් සැරසී නයිස් කාරයෙක් මෙන් උත්සවයට පැමිණියේ මුව පුරා සිනාවෙමිනි.    දෙසතියේ වර්තමාන ප්‍රගතිය ගැන තමන් මහත්සේ සතුටු වන බවත් සඟරාවේ අභිවෘද්ධියට තමන්ට හැකි සැම උපකාරයක්ම නොඅඩුව ලබාදෙන බවත් ඔහුගේ කතාවේදී රණසිංහ මහතා සඳහන් කළේය.

මාධ්‍ය කරුවන්ට පුවත් මවන්නෙකුවූ ඒ.ජේ. රණසිංහ මහතාට මාධ්‍යවේදීන් බොහෝ මනාප වුයේ ඔහු තැන නොතැන නොබලා කරන විනෝදාත්මක ප්‍රකාශයන් නිසාය.   ජනාධිපති ප්‍රේමදාස විසින් ඔහුව කඩුවෙල ආසනයේ සංවිධායක වරයා ලෙස පත්කර තිබූ අතර ටික කලකට පසු ආචාර්ය කරුණාසේන කොඩිතුවක්කු මහතාවද කඩුවෙල ආසනයේ සම සංවිධායකයෙකු  ලෙස ප්‍රේමදාස මහතා විසින් පත්කරන ලදී.     මේ අලුත් පත්වීම ගැන රණසිංහ මහතා දැඩි අප්‍රසාදයෙන් පසුවුවද ජනාධිපති ප්‍රේමදාස විසින් කරන ලද පත්වීමක් නිසා එය විවේචනය නොකළත් ආචාර්ය කරුණාසේන කොඩිතුවක්කු මහතාට කරන්නට ඇති සියලුම කොන්කිරීම් මදිපුංචිකම් ආදිය නොඅඩුව සිදුකරමින්ද කොඩිතුවක්කු මහතාව විවේචනය කරමින්ද ඔහුට කඩුවෙල ආසනය තිත්ත වෙන ආකාරයට වැඩ කරන්නට රණසිංහ මහතා අමතක නොකළේය.    වරක් කඩුවෙල ආසනයේ පැවති උත්සවයකදී රණසිංහ මහතා අපූරු කතාවක් කීවේය.    "මේ කඩුවෙල මගේ මනමාලියයි. මා ඇයව දිවිහිමියෙන් රැකබලාගනිමි. නමුත් මේ මෑතක සිට හොර මනමාලයෙක් පැමිණ මගේ කඩුවෙල මනමාලියට බැල්ම දමන්නට පටන්ගෙන ඇත. විටින් විට පැමිණෙන හොර මනමාලයින්ට මේ මනාලිය අයිතිකර ගන්නට මා කිසිසේත්ම ඉඩ නොතබන අතර මේ කඩුවෙල කොඩියත් මමය,තුවක්කුවත් මමය" යනුවෙන් ඔහු කීවේ සභාවේ සිනාහඬ මැද්දේය.

ප්‍රවෘත්ති රාජ්‍ය අමාත්‍ය රණසිංහ මහතාගේ මෑණියන් මියගියේ මේ අතරවාරයේය.    මළගම තිබුණේ රත්නපුරේ මාදම්පේ පැත්තේ තිබු ඔහුගේ මහගෙදර වූ පරණ වලව්වකය.    දෙපාර්තමේන්තුවේ අපි සියලු දෙනාම මළගෙදරට සහභාගී වුණෙමු.    ජනාධිපති ප්‍රේමදාස ඔහුගේ හිතවත්ම අන්තේවාසිකයාගේ මවගේ මරණයට සහභාගී නොවීම බොහෝ දෙනෙකුගේ සිත්වල ප්‍රශ්නාර්ථයක් මතුකළ කරුණක් වුවත් අපට එය පුදුමයක් වුණේ නැත.     ප්‍රේමදාස මහතා මළගෙදර නොගියේ කිල්ලට අසුවන නිසාය.    ඒ දවස්වල මතුවී තිබු දෝෂාභියෝගය හේතුවෙන් ලංකාවේ සැම තැනකින්ම කරන්නට ඇති මන්තර ගුරුකම් සියල්ලම කරවාගෙන ඊට අමතරව මලයාලි ගුරුකම්ද කරගෙන ඇහිබැමද බූගා සිරුරේ සැමතැනම ආරක්ෂා නූල්ද යන්තරද සුරද පැළඳගෙන මතුරන ලද තෙල් ගාගෙන සිටි ප්‍රේමදාස මහතාට මළගෙයක් පැත්ත පළාතක නොයන ලෙස කට්ටඬින් විසින් තරයේ අවවාද කරන ලදී.      මළගෙදර ගිය අපව රණසිංහ මහතා විසින් ආදරයෙන් පිළිගන්නා ලදුව අප සමග ආගිය කතා විමසද්දී අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජනය ගත් මා රාජකාරි කටයුත්තකට ඔබතුමා හමුවන්නට උත්සාහ කළත් ඔබතුමාගේ කාර්ය බහුලත්වය හේතුවෙන් හමුවන්නට නොලැබුණු බව කීවෙමි.   

ඔහු වහාම මගේ විස්තර ඉල්ලාගෙන කොළඹට පැමිණි විගස හමුවන්නට වේලාවක් ලබාදෙන බව කීවේය.     පොරොන්දු වූවාක් සේම ඊළඟ සතියේ මට රණසිංහ මහතාව හමුවන්නට අවස්ථාව ලැබුණි.    මම වෙළඳ දැන්වීමේ කතාව ඇතුළත් ලිපියක් සකස් කරගෙන එයද රැගෙන ගොස් රණසිංහ මහතාව හමුවුනෙමි.   ලිපිය කියවන්නට කාලය නොගත් ඔහු විස්තරය මගෙන් අසාගෙන වෙළඳ දැන්වීම දවසට දෙවරක් රේඩියෝවෙන් ප්‍රචාරය කරන ලෙස නියෝගය කොළපාට තීන්තෙන් ලිපියේ  සටහන් කර මගේ අතට දුන්නේ "දැන් වැඩේ හරියාවි" යි කියමිනි.     රණසිංහ මහතා කොපමණ යු.ඇන්. පී ලැදියෙක් දැයි පෙන්වුයේ ඔහුගේ ලිපි කටයුතුද කොළපාට තීන්තෙන් කරමිනි.     රජයේ සේවයේදී කොළපාට තීන්තෙන් ලිවීමට අවසර ඇත්තේ විගණන කටයුතු කරන විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන්ට පමණක් වුවද ඒ සම්මතය රාජ්‍ය ඇමතිවරයා නොදැන සිටියාද නැත්නම් ගණන් නොගත්තා දැයි නොදනිමි.    කෙසේ වුවද මගේ උත්සාහය සාර්ථකවී ඊළඟ සතියේ  සිට වෙළෙඳ දැන්වීම රේඩියෝවෙන් ප්‍රචාරය වන්නට වූ බව මා දැනගත්තේ දෙසතියේ ඉල්ලුම වැඩිවූ බැවිනි.     එසේ නොමැතිව මට ඒ වනතෙක් අදාළ වෙළෙඳ දැන්වීම අසන්නට ලැබී තිබුණේ නැත.   

ඒ වෙළෙඳ දැන්වීම දවසක්දා මට අසන්නට ලැබුණේ අහම්බෙනි.   ඒ මෙහෙමය එකල දෙසතියේ රාජකාරිවලට පිටපළාත් වලට යද්දී කොළඹින් පිටත්වන වාහනය මගදිගට එකිනෙකා නග්ගවාගෙන අන්තිමට මාව එකතුකරගන්නට අපේ ගෙදරට එන්නේ උදේ කෑමටත් එක්කය.    ඒ අපේ අම්මා හදන ඉඳිආප්ප එක්ක කන්නට ඇති පොල් මැල්ලුමට උන් ටික වහවැටී සිටි නිසාය.     කලින් දවසේම කට්ටිය මට කියන්නේ අම්මාට කියා ඉඳිආප්ප හදා තියන්නට කියාය.    අපේ කණ්ඩායම තමන් හදන කෑම ආසාවෙන් කන බව දන්නා අම්මාද දන්න වැඩ දමා ඉඳිආප්පද, පොල්මැල්ලුම්ද, පොළොස් ඇඹුල්ද ලෑස්ති කර තබයි.   එදාද අපේ ගෙදරින් කාබී පිටත්වුණු අපි ටවුමේ වාහනය නවත්වා කඩයකට ගියේ මොනවාදෝ ගන්නටය.    අන්න ඒ වෙලාවේ කඩේ තිබු රේඩියෝවෙන් දෙසතිය වෙළෙඳ දැන්වීම ප්‍රචාරය වනු අප සියලු දෙනාම අසා සිටියෙමු. 

දැන්වීම හේතුවෙන් දෙසතිය අලෙවිය තරමක් ඉහළ ගියද එය අප බලාපොරොත්තුවූ ඉලක්කයට ලඟාවුයේ නැත.   ඒ සඳහා ඊට වැඩි ප්‍රබල ප්‍රචාරණයක් ලැබිය යුතු බව අපගේ විශ්වාසය විය.   පිළිතුර වුයේ රුපවාහිනී දැන්වීමක් ප්‍රචාරය කිරීමය.     ගුවන් විදුලි දැන්වීම මෙන් නොව රූපවාහිනියට වෙළෙඳ දැන්වීමක් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා විශාල මුදලක් වියදම් කරන්නට සිදුවේ.     වියදම් කරන්නට හැකි මුදල් ප්‍රමාණයේ තරමට දැන්වීමේ ගුණාත්මක භාවයද ඉහළ යයි.    කෙසේ හෝ දැන්වීම නිෂ්පාදනය කර ගතහොත් ඒ.ජේ.රණසිංහ මහතාට කියා ප්‍රචාරය කරවා ගන්නට හැක.     අප බලාපොරොත්තු වුයේ නිහාල්සිංහයන්ගේ ටෙලිසිනෙ වෙතින් දැන්වීම නිෂ්පාදනය කරවා ගන්නටය.    තමන්ද කලක් සේවය කළ දෙපාර්තමේන්තුව වෙනුවෙන් නිහාල්සිංහ මහතා විශේෂ යමක් කරනු ඇතැයි අප විශ්වාස කළෙමු.    මට මතක්වුයේ නිහාල්සිංහයන් මට මුල්වරට හමුවූ දිනයයි. 

ආරියරත්න විතාන වැලිමඩ අල මුදලාලි කෙනෙක් සමග එකතුවී බෙන් ෆිල්ම්ස් වෙතින් කැමරා උපකරණ ලබාගෙන නෙලන්න බැරි මල් ටෙලි නාට්‍යය නිෂ්පාදනය කළත්  කලක් ගතවෙනතුරු ටෙලිය පෙන්නාගන්නට ලැබුණේ නැත. අපි ඔවුන්ගේ ටෙලියට විහිළුවට හදපු ගීතයක මුල් පද මෙසේය.
රන්වන් දුල් කරලින් පිරිලා නැමිලා බරවීලා
අල වැවිලා රමණි සෝබා කෙත්වතු පිරිලා සාරා  
හෝ කෙත් වතු පිරිලා සාරා.
කරකියාගන්නට දෙයක් නැතිව සිටි ආරියරත්න විතාන ඔහුගේ මිත්‍රයා වන විල්මන් සිරිමාන්න සමග එකතුවී චිත්‍රපට හා ටෙලි නාට්‍ය ඇකඩමියක් පිහිටවුයේ ළමයින්ට උගන්වන්නටය.     පංති පැවැත්වුනේ පැලවත්තේ විල්මන් සිරිමාන්නගේ නිවසේය.    ඇකඩමියේ ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන්ට ටෙලි නාට්‍යවල තාක්ෂණික පැත්ත ගැන උගන්වන්නට කැමරා උපකරණ අවශ්‍ය බැවින් ආරියරත්න විතාන බෙනට් හමුවී කැමරා උපකරණ ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලීමක් කලවිට උදව්වක් වශයෙන් එය කරදෙන්නට බෙනට් එකඟවිය.   ඇකඩමිය සමග අපේ සම්බන්ධය ඇතිවුණේ ඒ ආකාරයටය.     ඇකඩමියේ පංති පැවැත්වෙන සහි අන්ත දිනවල අපටද ඇකඩමියට යන්නට සිදුවුන අතර අපද ඉතා කැමැත්තෙන් ඇකඩමියට ගියේ ඉගෙන ගන්නට එන ශිෂ්‍යාවන් කණ්ඩායමටද  ටෙලි තාක්ෂණය ගැන විස්තර කරන්නට අපට පැවරෙන නිසාය.

ඇකඩමියේ පළමුවෙනි පාඨමාලාව සම්පුර්ණ කළ ශිෂ්‍ය කණ්ඩායමට සහතික පත්‍ර ප්‍රදානය කිරීම සඳහා ආරියරත්න විතාන උත්සවයක් සංවිධානය කළේය.    උත්සවයේ ප්‍රධාන ආරාධිතයන් වශයෙන් පැමිණියේ නිහාල්සිංහ, දෙනවක හාමිනේ, සිරිල් වික්‍රමගේ ඇතුළු පිරිසකි.    අපද එදින උදේ සිට ඇකඩමියට වී සිටියෙමු.   උත්සවයට කල්වේලා නොඉක්මවා නිහාල්සිංහයන් පැමිණි අතර ඉන්පසුව දෙනවක හාමිනේ පැමිණියාය.   ඇය පැමිණි වාහනය නවත්වනවාත් සමගම එතැනට ගිය නිහාල්සිංහයන් වාහනයේ දොර හැර ඇයව ඔසවාගෙන නිවසට ආවේ සිනාසෙමිනි.     එතනදී දෙනවක හාමිනේ ඊට වසර විසි ගණනකට පෙර සිදුවීමක් මතක් කළාය.     " අපි සත් සමුදුර කරද්දී මට වැල්ලෙ ඇවිදින්න අමාරු නිසා නිහාල් පුතා මාව හැමදාම සෙට් එකට උස්සගෙන ගියා." නිහාල්සිංහයන් එදා කළේ  පෙර සිදුවීම ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමය.    ක්ෂේත්‍රයේ මොන තරම් දැවැන්තයෙකු වුවද නිහාල්සිංහයන් ඉතා සරල පුද්ගලයෙකු විය.     අප සමග නිහාල්සිංහයන්ගේ දෙවැනි හමුවීම සිදුවන්නේ කතරගම දේවාල පුදබිමේදීය.

වතාවක් අප කොළඹ සිට කතරගම දක්වා දෙසතිය ක්ෂේත්‍ර චාරිකාවක් ගියෙමු.    මා සමග එවකට දෙසතිය භාරව සිටි නියෝජ්‍ය ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ වරයාද වූ අතර අද ඔහු රාජ්‍ය සේවයේ ඉහළම හිනිපෙත්තේ වැජඹෙන ඉතා ප්‍රබල චරිතයක් බැවින් ඔහුගේ නම සඳහන් නොකරමි. එකල   ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේ ඡායාරූප අංශයේ ප්‍රධානියා වූ අද අප අතර නොමැති පර්සි උමගිලියද අප හා එකතුවුයේ ජනාධිපති ප්‍රේමදාස විසින් ඒ සමයේ නගා සිටවා තිබු මාළිගාවිල බුදු පිළිමයේ පිංතුර ගන්නටය.     අප ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවට සම්බන්ධ වනවිටත් රාජ්‍ය සේවයෙන් විශ්‍රාම ගෙන සිටි උමගිලිය ඒ වනවිට කොන්ත්‍රාත් ක්‍රමයට නැවත දෙපාර්තමේන්තුවට එක් වී සිටියේය.     හැට පැන්නත් තරුණයෙකු සේ ක්‍රියාශීලී උමගිලිය ඉතා වටිනා සහ සුන්දර ගමන් සගයෙකු විය.   වයස නොබලා අපට මචං කියා කතාකල උමගිලියට අප උමා යනුවෙන් ඇමතුවෙමු.     ඔහු සතුව මග දිගට කියන්නට ඉතා රසවත් කතා ගොන්නක්ම විය.  නිහාල්සිංහයන් සේවය කළේද උමා රජයේ චිත්‍රපට අංශයට අනුයුක්ත වී සිටි කාලයේ දී බැවින් ඔවුන් දෙදෙනා අතර දැඩි හිතවත්කමක් විය.   පසුව ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රධාන ඡායාරුප ශිල්පී තනතුරට පත්වුණු උමා ජනාධිපති ජේ.ආර්.ජයවර්ධන ගිය විදේශ සංචාර සියල්ලටම නිල ඡායාරූප ශිල්පියා වශයෙන් සහභාගී වුවේය.   වතාවක් කවුරුන් හෝ  සමග ප්‍රංශ සංචාරයකට එක්වුණු උමා පැරිසියේ සෙක්ස් ටෝයිස් කඩයකින් ගත්තාය කියා ගෙනැවිත් මට තෑගි කළේ රස්පුටින්ගේ එක වැනි තඩි  අංගජාතයකි.   වේග තුනක් සහිත එය ක්‍රියාකළේ පෙන්ටෝච් බැටරි කෑලි දෙකක බලයෙනි