එඩුවාගේ සොමිය, නත්තල් පාටිය, බ්‍රොකන්ත් , අවුෂ්විට්ස් සහ පෘතුගාල සංචාරය.

අද ලියන්නට යන්නේ අමතක වෙන්නට ගිය කතාවකි.එනම් පහුගිය දවසක ලියා ඉතිරිය අතහැර දමා තිබු එඩුවගේ සොමිය සහ ආරියගෙ ඩ්‍රෙස්කෝඩ් එකයි.ඉස්සෙල්ලම එඩුවගේ සොමියෙන් පටන්ගනිමු.මම කලින් කියපු විදියටම එඩුවා උදේට එක විදියකි දවල්ට තව විදියකි.දවල් දොළහ යන්තං පහුවෙද්දී මල්කඩේ ළඟ තියෙන පබ් එකට දෙතුන් සැරයක් ගිහිං එන එඩුවා ඊට පසුව ඉන්නෙ බඹර පදමේය.කියන දේවල් මතක නැත.තාරා මස් රසට හදන අවන්හලේ  මේසයක් වෙන් කරගන්නට ප්‍රංශ භාෂාවට ආචාර්ය උපාධියක් ඇති එඩුවාගේ සහාය පැතුවේ එඩුවා ඔන්න ඔවැනි බඹර පදමේ ඉන්න වෙලාවකය.අවන්හලේ  දුරකතනයෙන් වාදනය වන්නේ ප්‍රංශ බසින් පටිගත කළ පණිවිඩයකි.පණිවිඩයට ඇහුම්කන් දුන් එඩුවා කිව්වේ මේසය වෙන්කර ඇති බවයි.දැන් අලුත් විදියට වැඩ වෙන්නෙ ඔහොම යි කියූ එඩුවා වැඩේ හරි කියා කැහ් කැහ් ගා සවුත්තු හිනාවක්ද දැම්මේ අපට ඕවත් වැඩද කියන්නාක් මෙනි.

එඩුවාගේ මේසය වෙන්කිරීමේ රඟ අපට තේරුනේ නියමිත දිනයේ අමුත්තාද රැගෙන අවන්හලට ගිය විටදීය.වසා තිබු අවන්හලේ දොරකඩ දැන්වීමක් ප්‍රදර්ශනය කර තිබුණි.දැන්වීමෙන් කියවුනේ අලුත්වැඩියාව සඳහා අවන්හල වසා ඇති බවත් පාරිභෝගිකයන්ට සිදුවන අපහසුතාව ගැන කණගාටුවන බවත්ය.පටිගත කළ දුරකතන පණිවිඩයෙන් ද කියවුනේ එම කාරණයම බව එකෙනෙහිම තේරුම් ගත් මා  වාහනයෙන් එළියට බැස  එඩුවාට ප්‍රණීත කුණුහරුප දෙක තුනකින් සංග්‍රහ කළේ රෝස්ට් කළ ප්‍රණීත තාරා මස් කෑමේ සිහිනය දෙපා මුල සුනු විසුණු වෙමින් තිබියදීය.වහාම වෙනත් අවන්හලක් සොයාදෙන ලෙස එඩුවාට කීවෙමි.වාසනාවට මෙන් ඒ ලඟම තිබු වෙනත් අවන්හලක ඉඩකඩ ලබාගනීමට හැකිවුයෙන් අපේ රෙදි ගැලවෙන්නට තිබු අවස්ථාව නුලෙන් බේරාගැනීමට හැකිවිය.

ශීත සෘතුව පටන්ගන්නට ආසන්නයේ එක් දවසක හිතවත් යුවළකගෙන් අපට දිවා භෝජන සංග්‍රහයකට ආරාධනාවක් විය.එය සිදුවුණේ බොහෝවිට ඔක්තෝබර් මාසයේ අන්තිම ඉරිදාවක යැයි මට මතක තිබෙන්නේ ඊට පෙරදින මධ්‍යම රාත්‍රියේ ඔරලෝසුවේ කටුව පැයක් ඉස්සරහට කරකැවූ බැවිනි.අපට භෝජන සංග්‍රහයට ආරාධනා කර තිබුණේ දවල් දොළහටය.ශීත සෘතුව ආරම්භ වන්නට ආසන්නව තිබුනද එදා ඉර ලස්සනට හිනැහෙන උණුසුම් දවසක් විය.අපි දොළහට පෙර සංග්‍රහය පැවැත්වෙන  ස්ථානයට ගිය අතර සංග්‍රාහක යුවළ කෑම බීමද රැගෙන හරියටම දවල් දොළහට එතනට එන්නට නියමිතව තිබිණි.එඩුවා යුවළද පැමිණ සිටි අතර දොළහට ආසන්න වුවද සංග්‍රාහක යුවළ පැමිණෙන පාටක් පෙනෙන්නට තිබුණේ නැත.අපි කතා කරමින් විහිළු කරමින් කාලය ගතකලද එඩුවා බොහෝ නොසන්සුන් ගතියක් පෙන්වුයේ වෙලාව පසුවී ඇති නිසාය.ටිකකින් එඩුවා අතුරුදහන් විය.නැවතත් ටික වේලාවකින් පෙනීසිට ආයෙමත් අතුරුදහන් විය.සංග්‍රාහක යුවළ පැමිණෙන විට හරියටම දහවල් එකය.ප්‍රමාදය සිදුවී ඇත්තේ ඔවුන්ට  කලින්දා රාත්‍රියේ ඔරලෝසුව ඉස්සරහට කරකවා ගැනීමට අමතක වීමය.ඒ වනවිට පදමට වයින් බී සිටි එඩුවා නන් දොඩවමින්ද  කැහ් කැහ් ගා හිනාවෙමින්ද සංග්‍රාහකයින්ට බැණ වදිමින්ද සිටියේය.ප්‍රමාදයක් තිබුනද භෝජන සංග්‍රහය සතුටින් ආරම්භ විය.

සංග්‍රාහක යුවළ රැගෙනවිත් තිබු බීම අතර ලංකාවෙන් ගෙනා දෙවරක් පෙරූ පොල් අරක්කුද වුයෙන් අපි ඒවායින් පටන් ගත්තෙමු.එඩුවාද අපට එකතු විය.එක වීදුරුවක් බොන විටම එඩුවා කඩා වැටුණේ පදම වැරදුන නිසාය.බඩ පිරෙන්නටම වයින් බී සිටි ඔහුට වයින් උඩට අරක්කු දරාගන්නට බැරිව යන්නට ඇත.බෙල්ල කඩා වැටී පුටුවක බාවා තිබු එඩුවාගෙන් කිසිම පලක් ප්‍රයෝජනයක් නොවුයෙන්  ඔහුව වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි ගෙදරට පිටත්කරන ලදී.පසුදින කෙල්ලන් එඩුවාට විහිළු කරන්නට වුයේ ඊයේ සිදුවූ දේ ගැනයි.හැමදාම වයින් බොන එඩුවාට අරක්කු ටිකක් බොන්නට බැරිවීමත් ඉඳහිට බොන අපි හොඳට බීගෙන කෙළින් සිටීමත් ගැන ඔහුගෙන් ප්‍රශ්න කරන ලද අතර They are hard drinkers කියමින් එඩුවා ඇඟ බේරාගත්තේය.

නමට කතෝලිකයෙකු වූ එඩුවා පල්ලි නොගියද නත්තල නම් තම උපරිම ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් සමරයි.එහි කුටප්‍රාප්තිය වන්නේ නත්තල්දා අපට දෙන දිවා භෝජන සංග්‍රහයයි.එඩුවාගේ බිරිඳ දවල් කෑම පිළියෙළ කරන්නට පටන් ගන්නට පෙර කුස්සියට වදින එඩුවා ගෙදරට එන අමුත්තන් සඳහා විවිධ කටගැස්ම පිළියෙළ කරයි.අමුවෙන් කන්නට පිළිගන්වන බෙල්ලන්ද හොඳට කුළුබඩු යොදා අවන් එකේ පළහා ගන්නා සාඩින් මසුන්ද සැරට බැදගන්නා ලොකු ඉස්සන්ද ඔහුගේ විශේෂ කටගැස්ම අතර මුල් තැනක් ගනී.අවුව තරමකට තිබුනද ඇඟට ඉඳිකටු අනින ශීත සුළං හමන නත්තල්දා දහවල් අපි පවුල් පිටින් අපේ ගෙට අයිනේ කන්ද උඩින් ඇති  නැවතුමෙන් ට්‍රෑම්එකට ගොඩවී නගරය හරහා ටිකක් දුර ගොස් එඩුවලාගේ ගෙවල් ඉස්සරහම ඇති හැන්සන් සුළී නැවතුමෙන් බැසගනිමු.අපේ ගෙවල් ළඟ තිබූ  ට්‍රෑම් නැවතුමේ නම මට දැන් අමතකය.කොතෙක් මතක් කරගන්නට තැත්කලද මතක් වුනේම නැත.බොහෝවිට එහි නම ගබ්‍රියෙල් විය හැක.

ගෙට ගොඩවුන වෙලේ පටන්ම එඩුවා ජෝඩුව ආගන්තුක සත්කාර පටන්ගනී.වයින් ලෝලියෙකු වන එඩුවා අපට සංග්‍රහ කරන්නට පටන් ගන්නේ සුදු වයින් වලිනි.ඒ සමග කන්නට දෙන්නේ අමු බෙල්ලන්ය.මුහුදේ ගැඹුරේ දැඩි සීතල නිසා ඉතා ගනකම් පිටකටුව විකෘති ස්වභාවයක් ගන්නා මේ බෙල්ලන් බෙහෙවින්  මිළ අධික ආහාරයකි.උඩ කටුව එහෙමම තිබියදී යට ඇති පතුරක් වැනි කටුව තියුණු මුවහත් උලකින් ගලවා ගෙන මසට ලෙමන් යුෂ ස්වල්පයක් වත්කරන්නේ බෙල්ලා උත්තේජනය වන්නටය.එවිට බෙල්ලා ඉතා රසවත් වන බව එඩුවා කියයි.ඉන්පසුව ගෑරුප්පුවකින් මස් ගුලියම ගලවා කෑමට ගනී.කටුවේ ඉතුරුවෙන යුෂ ටිකද ස්රූස් ගා ගිල දමමු.ඔබ Mr.Bean's Holiday චිත්‍රපටය නරඹා ඇත්නම් එහි ප්‍රංශයට පැමිණෙන බීන්ට ආපනශාලාවකදී අමුවෙන් කෑමට දෙන බෙල්ලන් වර්ගය මේ බෙල්ලන්ය.ගෑනු ටික අප්පිරියාවෙන් අපි බෙල්ලන් කන පැත්තවත් නොබලා සිටියත් එඩුවා ගෙනත් තිබෙන බෙල්ලන් සියල්ලම වයින් බොමින් අපි ගිල දමන්නෙමු. මුළු දවසම වයින්වල ඇලී ගැලී සිටින්නට එඩුවා කැමතිවුනත්  අපි වඩාත් සැර බෝතලයක් එඩුවාගෙන් ඉල්ලා ගන්නෙමු.එතනින් පටන් ගන්නා  විවිධාකාර  බීම වර්ග අවසානයේ එඩුවාගේ බිරිඳගේ විසිතුරු භෝජන සංග්‍රහය අවසන්ව අප ගෙදර එන්නේ සැන්දෑ අඳුර හතරවටින් ගලා එන විටය.

එඩුවලාගේ ගෙවල් ළඟ වීදියක අවුරුද්දකට සැරයක් පවත්වන බ්‍රොකන්ත් හෙවත් එළිමහන් වෙළඳපොල අප රසවිඳි තවත් අත්දැකීමකි.වසන්ත කාලයට හැමතැනම පැවැත්වෙන බ්‍රොකන්ත් අතර මෙය විශේෂ වන්නේ මෙහි නිපදවන විකුණන සියලුම ආහාර වර්ග පසුගිය සියවසේ ආහාර පිසූ පැරණි ක්‍රමයට එතැනදීම පිසගන්නා ලද ඒවා වීම නිසාය.එඩුවාත් මමත් අපේ මිත්‍රයෙකු වූ ඉතියෝපියානු ජාතික ගෙත් සමග වෙළඳපොළට යන්නේ හවස් වරුවේය.ඒ වනවිට ගෙදර හැදු වයින් සහ සයිඩර්ද එතැනදීම රළු විදියට පොලුවලින් තලා පොඩිකර මිරිකා ගන්නා ඇපල්යුෂ සහ මිදී යුෂද වෙළඳපොළේ දෝරෙ ගලමින් පවතී.පාර මැද තනා ඇති ලොකු අඟුරු උදුනකට උඩින් පොල්ලක ගසා කරකවමින් පළහන දැවැන්ත ඌරාද තෙල් බේරෙමින් රුචීකර සුවඳක් වහනය වෙමින් පිළිස්සේ.ඌ කපන වෙලාව එනවිට අපට ඇති පමණ ගෙදර හැදු වයින් බීගන්නට පුළුවන.පැලහු හරක් මස්ද කුකුලන්ද ඕනෑ තරම් ඇතත් අප වඩාත් කැමතිවන්නේ තෙල් කෑල්ලක් කන්නටය.

විද්වතෙකු වන එඩුවා ප්‍රංශයේ සෝබෝන් සරසවියේ හැට ගණන්වල අධ්‍යාපනය ලැබූ අයෙකි.ඔහුගේ සමකාලීනයෙකු වූ සෝමරත්න බාලසුරිය තරුණයාද එකල එහි උගෙනුම ලබා ඇත.එඩුවාගේ ගෙදර ඇති පින්තුරවල කොණ්ඩය බෙල්ලට වවාගෙන එළු රවුලක්ද සහිතව ඉන්න එඩුවා සමග කොට ගවුමක් ඇඳගෙන ඉන්නා කෙට්ටු යුවතිය හරියට චන්ද්‍රිකා වගේ යැයි මා කීවිට සිනාසුනු එඩුවා කීවේ ඒ ඉන්නේ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක තරුණිය බවයි.ඇල්බෙයා කැමූගේ The Outsider නවකතාව පිටස්තරයා යනුවෙන් කරඇති සිංහල පරිවර්තනයේ ඔහුද සම පරිවර්තකයෙක් වූ බව එඩුවා මා සමග කීවේය.පසුව ඔහු ප්‍රංශ රජයේ මුල්‍ය සහාය ලබාගෙන ප්‍රංශ-සිංහල ශබ්ද කෝෂයක් සකස්කළේය.ඒ දිනවල ඔහු එහි දෙවැනි කොටස සංස්කරණය කිරීමෙහි නිරතව සිටියේය.යම් යම් සිංහල වචන විවිධ පළාත්වල  විවිධාකාරයෙන් යෙදෙන ආකාරය අපි දෙදෙනා සාකච්ඡා කළෙමු.

ඊට අමතරව ඔහු මාත් සමග අහසත් පොළොවත් අතර ඇති හැම දේ  ගැනම කතා කරයි.දවසක් අපේ කතාවට මාතෘකාව වුනේ දෙවෙනි ලෝක යුද්ධ සමයේ හිට්ලර් පවත්වාගෙන ගිය වද කඳවුරුය.ඒ වද කඳවුරු අතරිනුත් විශාලම එකක් වූයේ  පෝලන්තයේ අවුෂ්විට්ස් කඳවුර බව එඩුවා කීවේය. එය දැන් විශාල වශයෙන් සංචාරකයන් ආකර්ෂණය කරන තැනක් බවද කී ඔහු එළඹෙන නිවාඩු සමයේ පෝලන්තයට ගොස් එය දැක බලාගෙන  ආවොත් නරකදැයි මගෙන් අසා සිටියේය. එතැන් සිට මා උනන්දු වුනේ පෝලන්ත ගමනටය.එකල පිරිමැසුම්දායක ගුවන් සේවා හෙවත් බජට් ෆ්ලයිට් පෝලන්තයට නොගිය බැවින් අපට බසයේ යන්නට සිදුවේ.වෝර්සෝ නගරයේ  සිටි මගේ මිතුරියක් අපි තුන්දෙනාට නවාතැන් සහ කෑම බීම සැපයීමට එකඟවූ නිසා ඒ ප්‍රශ්නයද විසඳුනි.ඇය කීවේ අවුෂ්විට්ස් ඇත්තේ වෝර්සෝවල සිට කිලෝමීටර් තුන්සීයකට ආසන්න දුරකින් ඇති ක්‍රැකෝ වල බවත් දුම්රියේ එම දුර පැය දෙකකට ටිකක් වැඩි කාලයකින් යාගත හැකි බවත්ය.ගමන එළැඹෙන පාස්කු නිවාඩුවේදී යන්නට අප තීරණය කරගතිමු. එඩුවාටද අප සමග යන්නට කතාකළත් එඩුවා කීවේ පාස්කු නිවාඩුවේදී ඔහු පෘතුගාලයට සංචාරයක් සඳහා යන්නට තීරණය කර ඇති බවය. ලංකාවේ පෘතුගීසි සමයේදී උසස් අධ්‍යාපනයට පෘතුගාලයට ගිය යමසිංහ කුමරා එහි ගතකළ ජීවිතය ගැන පර්යේෂණයක් කරන්නට එඩුවාට අවශ්‍යව තිබුණි. අප දෙදෙනාගේම බලාපොරොත්තු  සුළඟේ ගිය ආකාරය ඊළඟට බලාපොරොත්තු වන්න෴