මායාරංජන්ගේ වනගත කතා, දිගාමඩුල්ලේ ආශ්චර්යය, කුරුස යුද්ධ සහ මහෞෂධය.

අපි හතේ පංතියේ ඉන්න කාලයේ සිංහල පොතේ තිබු එක් පාඩමක් වුයේ අලංකාර වන විත්ති කතාවක පරිච්ඡේදයකි.   කතාව අවසානයේ දිගාමඩුල්ලේ ආශ්චර්යය යනුවෙන් එම කතාව උපුටාගත් පොතේ නම සඳහන් වී තිබුණත් කතුවරයා ගැන සඳහනක් නොවීය.   කතාව රසවැටී සිටි මට මුළු පොතම කියවන්නට ඇතිවූයේ ඉමහත් ආශාවකි.    අපේ පුස්තකාලයේ විපරම් කළවිට පොත සොයාගත හැකිවිය.   කුඩා පොතක්වූ දිගාමඩුල්ලේ ආශ්චර්යය ලියා තිබුණේ එකල මට ආගන්තුක නමක්වූ මායාරංජන් නැමැත්තෙකි.    ලංකාවේ වනගත ගම්වල විත්ති සරල බස් වහරකින් ලියූ මායාරංජන් කැලෑබද  පළාත්වල සේවය කල ගුරු මහතෙක්යැයි අපට සිංහල ඉගැන්වූ ගුණරත්න සර්ගෙන් දවසක් කියවුනද කර්තෘ ගැන ඊට වැඩියමක් සොයාගන්නට නොවීය.

                                                                 මායාරංජන්

හියු නෙවිල්,හෙන්රි පාකර්,සෙලිග්මාන් සහ ආර් එල් ස්පිටල් යන ලේඛකයන්ද මෙවැනි වනගත කතා ලියා ඇතත් ඔවුන්ගේ මුලික අරමුණ වූයේ වැද්දන් ගැන ලිවීමය.   වනාන්තර බද ගම්වල කැලෑ සතුන් සමග ඔට්ටු වෙමින් හේන් කොටා ජීවත්වූ ගැමියන්ගේ ජීවන විත්ති,කෑම බීම,බස්වහර හා දරිද්‍රතාව ගැන පණ පිහිටුවා ලියු මායාරංජන් වනවිත්ති සාහිත්‍යය අපේ රටට හඳුන්වා දුන් පුරෝගාමියෙක් වූයේය.   මායාරංජන් යනු කවුදැයි මා දැනගත්තේ   ඊටත් බොහෝ කලකට පසු අපි රස්සාවල් කරන කාලයේය.    මගේ මතකය නිවැරදි නම් මුලින්ම මායාරංජන්ගේ වගතුග සොයා දිවයින පත්තරයට ලීවේ කිත්සිරි නිමල්ශාන්ත නවසිය අසූ ගණන්වලය.    මායාරංජන්ගේ නම මහානාම රාජපක්‍ෂය.    ඔහු අපේ පළාතේ හෙවත් සියනෑ කෝරළේ මගලෙගොඩ පදිංචිකරුවෙකි.    මගලෙගොඩ රාජපක්ෂලා කට්ටියක් සිටි බවට මගේද මතකයක් තිබුණේ අපේ පන්තියේත් මගලෙගොඩින් ආ රාජපක්‍ෂ කෙනෙක් හිටපු නිසාය.   ඌ මට හොඳින්ම මතක හිටියේ පුට්බෝල් ක්‍රීඩාව නිසාය පුට්බෝල් ගහද්දි අපි බෝලෙට පයින් පහරදෙනවිට ඌ ක්‍රීඩකයන්ගේ කකුල්වලට පා පහර දුන්නේය.   දෙතුන් දෙනෙක් එකළඟ බෝලෙට පොරකන විට ගැහුවේ කවුදැයි හරියටම සොයාගන්නට බැරිවූ නිසා උගේ උපක්‍රමය නිතරම වගේ සාර්ථකවී පහර කෑ එකාට කොර ගසමින් පිටියෙන් එළියට යන්නට සිදුවිය.   නමුත් අන්තිමේදී කට්ටිය කතාවී මුව අල්ලාගෙන ගුටිදී ක්‍රීඩාවෙන්ද ඉවත්කර දැම්මෝය.    මගේ කකුලට වැදුණු පහරක් හේතුවෙන් වලලුකරේ ගෙඩියක් හැදී සතිගාණක් එක්තැන් වී ඉඳින්නට සිදුවීම ඒ පුට්බෝල් වලින් මා ලද තෑග්ගක් විය.

මායාරංජන් දිගාමඩුල්ලේ ආශ්චර්යය පමණක් නොව තවත් පොත් ගණනාවක් ලියු අතර විශ්ව සාහිත්‍යයේ කෘති කීපයක් සිංහලට පරිවර්තනය කළේය.    හෝමර්ගේ ඉලියඩ් කාව්‍යය ඔහු විසින් තෝජපුර සංග්‍රාමය නමින් සිංහලට පරිවර්තනය කරන ලදී.    ඇලෙක්සැන්ඩර් සහ මහෞෂධය මායාරංජන් විසින් පරිවර්තනය කරන ලද තවත් කෘති දෙකකි.    ඔහු විසින් පරිවර්තනය කරන ලදුව 1952 දී ගුණසේන ප්‍රකාශනයක් ලෙස එළිදුටු මහෞෂධය සර් වෝල්ටර් ස්කොට්ගේ ටැලිස්මන් නම් කෘතියේ අනුවාදයකි.   වෙනුජලගේ පොත් රාක්කයේ තිබී මට කියවන්නට ලැබෙන විටත් වැරහැලි වන්නට පටන්ගෙන තිබු මහෞෂධය පොත පරිවර්තනය කර තිබු භාෂා ශෛලිය ද අභිබවා මගේ සිත බෙහෙවින් ඇද බැඳ ගන්නට සමත්වූ කෘතියක් ලෙස මගේ මතකයේ රැඳී තිබුණු බව මතකය .   එසේ වන්නට හේතුව එම කතාව බොහෝවිට මා එතෙක් කියවා නොතිබූ මානයක කතාවක් වීමත් කතාව ගලා යන පරිසරය එතෙක් මට කියවන්නට නොලැබුණු  අලුත් එකක් වීමත් විය හැකි බව මට සිතේ.    ටැලිස්මන් සර් වෝල්ටර් ස්කොට්ගේ ප්‍රබන්ධයකැයි  මා මුලින් සිතා සිටියද එය සත්‍ය සිද්ධීන් හා චරිත ඇසුරෙන් කරන ලද නිර්මාණයක් බව මා දැනගත්තේ බොහෝ පසු කාලයකදී අන්තර්ජාලය උපයෝගී කරගෙන කරන ලද සොයාබැලීම් නිසාය.   කතාවට පසුබිම් වන කාලය කුරුස යුද්ධ කෙරෙමින් පැවතුනු කාලයයි.   මෙහිදී කුරුස යුද්ධ යනු කුමක්දැයි අපේ හිතවතුන්ට ප්‍රශ්නයක් මතුවීමට හැක.    කුරුස යුද්ධ යනු කුමක්දැයි මුලික වශයෙන් මෙසේ හැඳින්විය හැකිය.

''කුරුස යුද්ධ යනු ජෙරුසලම තුළ හා එය අවට ශුද්ධවූ ස්ථාන වෙත ක්‍රිස්තියානිවරුන්ට සම්ප්‍රවේශය ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කෙරුමෙහි ප්‍රකාශිත අරමුණ සහිතව, දෙවන අර්බන් පාප් වහන්සේ සහ කතෝලික සභාව විසින් පිරිනැමුණු ආශිංසනය ලත්,ආගමික කාර්ය යුද්ධ මාලාවකි.  යුදෙව් ක්‍රිස්තියානි සහ මුස්ලිම් යන්නාවූ ආගමික ලබ්ධීන් තුනම සඳහා ජෙරුසලම ශුද්ධවූ නගරයක් වූ අතර දැනුදු එසේ වෙයි.''

 

ජෙරුසලම අද ඊශ්‍රායලයේ පිහිටියත් කුරුස යුද්ධ ආරම්භ වන විට ඊශ්‍රායලය නම් රටක් නොවූ අතර ජෙරුසලම ඊජිප්තුවට අයත් ප්‍රදේශයක් විය.

''කුරුස යුද්ධ මූලිකව ඇරඹියේ යෙරුසලම සහ ශුද්ධ වූ දේශය මුස්ලිම් පාලනයෙන් මුදාගැනීමට වන අතර මුලින්ම එය පෙරදිග ඕතඩොක්ස් බයිසැන්තින් අධිරාජ්‍යයේ ඉල්ලීමකට අනුව මුස්ලිම් සෙල්ජුක් තුර්කිවරු ඇනටෝලියාවට ගමන් කිරීම වැලැක්වීමට සිදුකරන ලදී. එසේම මෙය සමකාලීනව හා ඉන්පසු 16 වන සියවස දක්වා ලැවෙන්ට් ප‍්‍රදේශයෙන් පිටත ප‍්‍රදේශවල සිදුකෙරුනු යුද ව්‍යාපාරය සඳහාද යෙදේ. එම යුද්ධ බොහෝ විට සිදුකරනු ලැබුයේ පැරණි ආගම් අදහන්නන්ට, මිත්‍යා දෘෂ්ටිකයනට සහ ආගමික ආර්ථික හා දේශපාලනික හේතූන් මිශ‍්‍රණයක් මත නෙරපාහරිනු ලැබූ මිනිසුන් ට එරෙහිවය. ක‍්‍රිස්තියානි සහ මුස්ලිම් බල කඳවුරු අතර තරගය ඇතැම් ආගමික කල්ලි වලට තම සතුරාට එරෙහි බල කඳවුරු හා එක්වීමට මග පෑදීය. පස්වන කුරුස යුද්ධයේ දී ක‍්‍රිස්තියානු බල කඳවුර රම් හි සුල්තාන්වරයා සමග එක්වීම එයට උදාහරණයකි.''

මුලික වශයෙන් කුරුස යුද්ධ නවයක් හටගත්  අතර ඊට අමතරව තවත් කුරුස යුද්ධ ගණනාවක් පහත සඳහන් පරිදි විවිධ නම් වලින් සිදුකෙරිණි.

 1.පළමුවන කුරුස යුද්ධය  1095-1099

 1101 දී වූ කුරුස යුද්ධය.

 නෝවීජියානු කුරුස යුද්ධය 1107-1110

2.දෙවන කුරුස යුද්ධය  1147-1149

3.තෙවන කුරුස යුද්ධය 1187-1192

4.සතරවන කුරුස යුද්ධය 1202-1204

අල්බින්ජියානු කුරුස යුද්ධය

දරුවන්ගේ කුරුස යුද්ධය

5.පස්වන කුරුස යුද්ධය 1217-1221

6.සයවන කුරුස යුද්ධය 1228-1229

7.සත්වන කුරුස යුද්ධය 1248-1254

8.අටවන කුරුස යුද්ධය  1270

9. නවවන කුරුස යුද්ධය 1271-1272

උතුරු කුරුස යුද්ධ

ටියුටොනික් සංවිධානයේ කුරුස යුද්ධ

ස්වීඩන කුරුස යුද්ධ

වෙන්ඩියානු කුරුස යුද්ධ

ස්ටෙඩින්ජර් කුරුස යුද්ධය

අරගොනීස් කුරුස යුද්ධය

ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියානු කුරුස යුද්ධය

නොර්විච් කුරුස යුද්ධය

මාහ්ඩියානු කුරුස යුද්ධය

බෝල්කන් ප්‍රදේශයන්හි කුරුස යුද්ධ

ටාටර්වරුන්ට එරෙහිව කුරුස යුද්ධය

හුසිට් කුරුස යුද්ධය

සර් වෝල්ටර් ස්කොට්ගේ ටැලිස්මන් හෙවත් මායාරංජන් ගේ මහෞෂධය කතාවට පසුබිම් වන්නේ මෙහි තුන්වන කුරුස යුද්ධය හටගත්තාවූ කාලසීමාව එනම් 1187 සිට 1192 දක්වාවූ සයවසරක කාලය තුල යම්කිසි වර්ෂයකි.  බොහෝවිට එම කාලය යුද්ධයේ අවසන් වසර දෙක තුන යැයි අනුමාන කල හැක.  පළමුව තුන්වන කුරුස යුද්ධයේ  ආරම්භය සහ අවසාන වූ ආකාරය මෙසේ විස්තරවේ.

''ක්‍රි.ව 1187 දී හැටින් වල පැවති යුද්ධයෙන් අනතුරුව ඊජිප්තු රජු සලාදින් ජෙරුසලම අත්පත් කරගන්නා ලදි. ජේරුසලම ක්‍රිස්තියානුවන්ගේන් අත්පත් කරගත් පසුව සාමාන්‍ය පුරවැසියන්ට හා පුරවැසියන්ට හානියක් නොවන අයුරින් ඉස්ලාම් ලබ්ධිකයන් කටයුතු කරන ලදි. සලාදින් තමන් විසින් දෙන ලද වචනයට අනුවම ක්‍රියා කරන පුද්ගලයෙකු ලෙස ප්‍රචලිතය. සලාදින්ගේ ජයග්‍රහණය පිළිබද යුරෝපය කැළඹිමට ලක්විය. එවකට සිටි ග්‍රෙගරි VIII විසින් කුරුස යුද්ධයක් කැදවන ලදි. ඒ අනුව යුරෝපයේ සිටි බලවත්ම නායකයන් තිදෙනෙකු වන ප්‍රංශයේ පිලිප් II රජු එංගලන්තයේ රිවඩ් I රජු සහ රෝමානු අධිරාජ්‍යයා ෆෙඩ්රික් I රජු කුරුස යුද්ධයේ සටන් වැදිමට තිරණය කරන ලදි. ප්‍රංශය සහ එංගලන්තය අතර අශ්ඨායී සබදතාවයක් ඉතිරි කරමින් ක්‍රි.ව 1190 දී ෆෙඩ්රික් රජු සිසිලියෙදි මියගියේය. ක්‍රි.ව 1191 දි රිචඩ් රජු සයිප්‍රසය යටත් කරගන්නා ලදි. ඉන්පසු කුරුස යුධ භටයන්  නගරය මුස්ලිම් ජාතින්ගෙන් මුදවා ගත්හ. පිලිප් II රජු කුරුස යුද්ධය අතහැර දමා නැවත ප්‍රංශයට ගියේය ප්‍රංශයේ සහයෝගය නොමැතිව කුරැස යුද්ධය ජයගත නොහැකි බව දුටු රිචඩ් රජු සලාදින් රජු සමග ගිවිසුමකට පැමිණියේය. ඒ අනුව නිරායුධ ක්‍රිස්තියානි වන්දනාකරුවන් හට හානියකින් තොරව ජේරුසලමයට යාමට ඉඩදිමට සලාදින් රජු එකග විය. රිචඩ් රජු නැවත එංගලන්තයට යාමේ දි ඔහුගේ නැව අනතුරට පත්ව ඔහු ඔස්ට්‍රේලියාවට ගෙනියන ලදි. එහිදි ඔහුගේ සතු‍රෙකු වු ලියෝ පෝල් ආදීපාද වරයා රිචඩ් රජතුමාව සිරභාරයට ගෙන ‍හෙන්රි VI අධිරාජයාට ඔහුව බාරදෙන ලදී. ක්‍රි.ව 1197 දි හෙන්රි රජු කුරුස යුද්ධයකට සුදානම් විය. නමුත් එම වසරේදිම මැලේරියාවෙන් ඔහු මරණයටපත් විය. යුරෝපයේදි පැවති සටන් වලින් රිචඩ් රජුද මරණයට පත්විය. එම නිසා 3 වන කුරුස යුද්ධය රජවරුන්ගේ කුරුස යුද්ධය ලෙසද හදුන්වනු ලබයි.''

                                      King Richard I and Queen Berengaria

මහෞෂධය කතාව ආරම්භ වන්නේ කතා නායකයා වන ශායන දීප ලාංඡන ධර කැනත් යෝධයා(Sir Kennath of the couchant leopard,Prince Royal of Scotland) දුත මෙහෙවරක් සඳහා එංගාදියේ තවුසා වෙත යන ගමනක විස්තරයකිනි.   එංගාදිය (Ein Gedi) වර්තමාන ඊශ්‍රායලයේ ඇති රමණීය භූමි භාගයකි.කැනත්ගේ ගමන පොතේ විස්තර කර ඇති ආකාරය මෙලෙසය.

                                                              Ein Gedi

''සිරියානු ආකාසයේ ජ්වලිත සුර්ය මණ්ඩලය නභෝ මධ්‍යයට ආසන්න වෙමින් තිබියදී ඈත උතුරු ප්‍රදේශයකින් ගොස් පලස්තීනයේ කුරුසි යුද්ධ සේවයට බැඳී සිටි රතු කුරුසි යෝධයෙක් මළ මුහුද අසල වාලුකා කාන්තාරයෙහි සෙමින් ගමනක යෙදෙනු දක්නා ලැබේ.

රණශූර ඒ මාර්ගිකයා උදයේ පුර්ව භාගයෙහි පර්වත කඳට සහ ප්‍රපාතයන් අතර වෙහෙස වින්දේය.  පසුව ඒ භයංකර ගිරි දුර්ගයන්ගෙන් මෑත්ව විශාල තැනිලාවකට පැමිණියේ,වර්ණයෙන්ද ප්‍රකෘතියෙන්ද අන්‍ය සමුදායනට විසදෘශ වූ මළ මුහුදෙහි පෙරැළෙන අන්ධකාර ජලස්කන්ධය දිටී.  ඇතුළත ජීවත්වන මසකු හෝ නැති එහි මතුපිට යන එන ඔරුවක් පවා නොවී,මුහුද පමණක් නොව අසල ගොඩබිමද මළ නියායෙන්,එහි වැඩෙන පැලෑටියෙකුදු නොපෙනිණ.   අධික සුර්ය තාපය විසින් මුහුදින් නගන ගන්ධක ගන්ධයෙන් නිෂ්ප්‍රයෝජන වූ හෙයින්දෝ ආකාශය පවා පියාසරයන්ගෙන් තොර විය.  

සුර්යයා මේ හුදෙකලා දර්ශනය මතුයෙහි නිර්දය ප්‍රතාපයෙන් බැබැළිණි.   සෙසු සියලු ප්‍රාණීන් ඒ රශ්මියෙන් සැඟැවී  ගියාක් මෙන් එහි පෙනුණේ යථෝක්ත අශ්වාරෝහක යෝධයාගේ රූපකාය පමණෙකි.''

                                                  Dead Sea

මේ ආකාරයට ආරම්භ වන මහෞෂධය කතාවේදී අපට හමුවන අය අතර එංගලන්තයේ සිංහවීර රිචඩ් රජු(King Richard the Lion heart) බිරැන්ජරී රැජිණ(Queen Berengeria)  ප්‍රංශයේ පිලිප් රජු(King Philip Augustus of France) ඔස්ට්‍රියාවේ පස්වන ලියෝපෝල්ඩ් ආදිපාදවරයා(Leopold V,Duke of Austria) ඊජිප්තු රජ සුල්තාන් සල්දීන් හෙවත් අදොන්බැක් එල් හකීම් (A Physician afterwards revealed to actually be Sultan Saldin) කැනත් ගේ සිත්ගත් එඩිත් කුමරිය(Lady Edith Plantagenet) ආදීහු වෙති.

කුරුස යුද කඳවුරේ සිටින එංගලන්තයේ  1 වන රිචඩ් රජු රෝගාතුරව අසාධ්‍ය තත්වයේ පසුවන බව දැනගත් සතුරු රජු සොල්දාන් රිචඩ් රජු සුවපත් කරන්නට අදොන්බැක් එල් හකීම් නම් වෙදැදුරෙක් ඉංග්‍රීසි කඳවුරට එවීම,   කඳවුරේ රටවල් අතර හටගත් අභ්‍යන්තර අරගලය සංසිඳුවීමට රිචඩ් රජු සොල්දාන්ගේ උපකාරය ඉල්ලා සිටීම.   යුද්ධය අතරතුර ගලායන කැනත් සහ එඩිත්ගේ ආදර කතාව ආදී විස්මයාකෘත හා රසවත් සිදුවීම් පෙළක් අන්තර්ගත මෙම අපූරු ග්‍රන්ථය කීපවතාවක්ම චිත්‍රපටයට නැගී ඇත.

 
The Lady Edith Plantegenet dropping the rosebud at the feet of the Knight of the Leopard

   Kennath and Edith,  A Scene  from the film Richard the Lion Hearts (1923)

ප.ලි:    කුරුස යුද්ධ ගැනද රජවරුන් රැජිණියන් ගැනද කුමාරවරුන් සහ කුමාරියන් ගැනද  යුද්ධ පැවති ස්ථාන ගැනද දිගින් දිගටම සෙවීම සහ ලිවීම ආස්වාදජනක වුවත් ඒ හේතුවෙන් මායාරංජන් ගැන වැඩි විස්තර ලියන්නට නොහැකි විය.   ඉතිරි හරිය නැවත දිනෙක ලියන්නට අදහස් කරමි.  මායාරංජන් ගැන මගේ මතකය ඇවිස්සුනේ රවී ලියු මෙන්න මේ  පෝස්ටුව නිසාය.   එම පෝස්ටුවට කමෙන්ට් කළ ප්‍රාජේ, බුරා, අජිත්සහ රවී මායාරංජන් ගේ නිර්මාණ ගැන අදහස් පළකලත් ඒ මැදට පනින්නට නොසිතුනේ මායාරංජන් ගැන වෙනම පෝස්ටුවක් ලියන්නට සිතුන නිසාය.  ඔහු විසින් ලියු පොත් සියල්ලම මගේ ළඟ ඇතත් දිගාමඩුල්ලේ ආශ්චර්යය මට ගෙනෙන්නට නොහැකිවූ නිසා ඒ පොත ගැන විස්තර ලබාගත්තේ අන්තර්ජාලයෙනි.  මායාරංජන් පරිවර්තනය කළ තෝජපුර සංග්‍රාමය සහ ඇලෙක්සැන්ඩර් මා කියවා නැත.  එහෙත් මහෞෂධය මගේ ළඟ ඇත.   කුරුස යුද්ධ, ටැලිස්මන් පොත සහ චිත්‍රපට ගැන සියලු විස්තරද ලබාගත්තේ අන්තර්ජාලයෙනි෴